• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سَقَط (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سَقَط (به فتح سین و قاف) و سُقوط (به ضم سین) از واژگان نهج البلاغه به معنای افتادن است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: سَقطَة (بر وزن کثرت) به معنای لغزش و افتادن شدید و مَسْقَط (به فتح میم و سکون سین) به معنای محل سقوط است. نوزده مورد از این واژه در نهج البلاغه آمده است.



سَقَط و سُقوط به معنای افتادن آمده است.


امام علی (علیه‌السلام) درباره کسی که: احتمال می‌داد رفتن به صفّین از روی جبر و قضاء و قدر حتمی بوده فرمود: «وَ لَوْ كانَ ذلِكَ كَذلِكَ لَبَطَلَ الثَّوابُ و الْعِقابُ، وَ سَقَطَ الْوَعْدُ وَ الْوَعِيدُ.» «اگر رفتن با قضا و قدر حتمی بوده باشد، ثواب و عقاب باطل گشته و وعده خوب و بد ساقط می‌شد.» (شرح‌های حکمت: )
عمّار بن یاسر با مغیرة بن شعبه سخن می‌گفت امام (علیه‌السّلام) فرمود: «دَعْهُ يَا عَمّارُ، فَإِنَّهُ لَمْ يَأْخُذْ مِنَ الدّينِ إِلاَّ مَا قَارَبَتْهُ الدُّنْيا، وَ عَلى عَمد لَبَّسَ عَلى نَفْسِهِ، لِيَجْعَلَ الشُّبُهاتِ عاذِراً لِسَقَطاتِهِ «عمار او را بگذار، او از این دین فقط چیزی را اخذ کرده که به دنیا نزدیکش کند، و از روی عمد خود را مشتبه کرده که شبهه‌ها را برای لغزش‌ها و اشتباهات خود عذر قرار دهد.» (شرح‌های حکمت: )
«وَيَعْلَمُ مَسْقَطَ الْقَطْرَةِ» «محل سقوط قطره باران را می‌داند.» (شرح‌های خطبه: )
جمع مسقط، مساقط است. «أَرَأَيْتَ لَوْ أَنَّ الَّذِينَ وَراءَكَ بَعَثُوكَ رائِداً تَبْتَغي لَهُمْ مَساقِطَ الْغَيْثِ» (اگر آنها تو را گسيل مى‌داشتند كه محلّ ريزش باران را برايشان بيابى) (شرح‌های خطبه: )
«يَعْلَمُ مَساقِطَ الاَْوْرَاقِ، وَ خَفيَّ طَرْفِ الاَْحْداقِ» (او به خوبى از محلّ سقوط برگ‌ها و حركات مخفيانه چشم‌ها آگاه است) (شرح‌های خطبه: )


نوزده مورد از واژه سقط در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۹.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۲۵۴.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۱۴.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۸۶، حکمت ۷۳.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۷، حکمت ۷۸.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۸۱، حکمت ۷۸.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۹، حکمت ۷۸.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۷۱.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۷۳.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۴۶۴.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۱۸.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۲۷.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۷۸، حکمت ۳۹۵.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۵۰، حکمت ۴۰۵.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۴۷، حکمت ۴۰۵.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۳۷، حکمت ۴۰۵.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۴۴.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۴۵.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۲۹۴.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۸۶.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۸.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۰۷، خطبه ۱۸۲.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۲۷، خطبه ۱۷۰.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۶۱، خطبه ۱۸۲.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۰۵، خطبه ۱۸۲.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۹۹.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۵.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۲.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۳۱۴.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۸۸.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۷۸، خطبه ۱۷۰.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۰۰، خطبه ۱۶۵.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۴۴، خطبه ۱۷۰.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۵، خطبه ۱۷۰.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۹۷.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۹۷.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۴۶۵.    
۳۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۱۴.    
۳۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۳۰۰.    
۴۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۹۶، خطبه ۱۷۸.    
۴۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۱۸، خطبه ۱۷۳.    
۴۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۶، خطبه ۱۷۸.    
۴۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹۷، خطبه ۱۷۸.    
۴۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۷۵.    
۴۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۷۷.    
۴۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۶۲۰.    
۴۷. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۲۵۱.    
۴۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۵۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سقط»، ج۱، ص۵۳۹.    






جعبه ابزار