• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سَطْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: سَطْر (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: سَطْر (مفردات‌قرآن)، مُسْتَطَر (لغات‌قرآن)، سطر.


سَطْر (به فتح سین و سکون طاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای نوشتن و خطّ و صفّ است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: اَساطیر (به فتح الف و سین) به معنای نوشته‌های باطل و افسانه‌ها و آن جمع اسطار یا اسطوره است.
چهار مورد از این واژه در نهج البلاغه آمده است.


سَطْر
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۰.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۳۳۰.    
[۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۰۹.    
به معنای نوشتن و خطّ و صفّ آمده است.

برخی از مواردی که در «نهج البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - موعظه به کاتب - حکمت ۳۰۶

امام علی (علیه‌السلام) به کاتب خود ابورافع فرمود: «أَلِقْ دَواتَكَ، وَ أَطِلْ جِلْفَةَ قَلَمِكَ، وَ فَرِّجْ بَيْنَ السُّطورِ.»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵۳، حکمت ۳۰۶.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۲۸، حکمت ۳۱۵.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۰، حکمت ۳۱۵.    
«مرکّب دواتت را با گذاردن ليقه در آن تنظيم كن و نوک قلمت را طولانى نما، بين سطرها فاصله بينداز.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۵، حکمت ۳۱۵.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۸.    

منظور از سطور نوشته‌ها و خطوط است که در «دوت»
(ببینید: دوت)
و «جلف»
(ببینید: جلف)
گذشت.
(شرح‌های حکمت:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۸.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۵۶۳.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۰۳.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۲۲۳.    
)

۲.۲ - به معاویه - نامه ۷۳

امیرالمومنین علی علیه السلام در نامه ۷۳ به معاویه می‌نویسند: «أَمّا بَعْدُ، فَإِنّي عَلَى التَّرَدُّدِ في جَوابِكَ، وَ الاسْتَِماعِ إِلَى كِتابِكَ، لَمُوَهِّنٌ رَأْيي، وَ مُخَطِّىءٌ فِراسَتي وَ إِنَّكَ إِذْ تُحاوِلُني الاُْمورَ وَ تُراجِعُني السُّطورَ.»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۶۱، نامه ۷۳.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۴۷، نامه ۷۳.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۶۳، نامه ۷۳.    
«امّا بعد! من در اين كه مكرّر گوش به نامه هاى تو فرا داده و پاسخ نوشته‌ام خود را تخطئه و سرزنش مى‌نمايم. در آن هنگام كه تو از من خواسته هايى (همچون حکومت شام) دارى و مرتباً نامه نگارى مى‌كنى.»
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۲۵، نامه ۷۳.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۸۵.    
(شرح‌های نامه:
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۸۶.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۳۹۹.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۴۰۱.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۶۲.    
)

۲.۳ - نوشته های معاویه - نامه ۶۵

اساطیر: نوشته‌های باطل و افسانه‌ها و آن جمع اسطار یا اسطوره است آن حضرت به معاویه نوشته: «وَ قدْ أَتاني كِتابٌ مِنْكَ ذو أَفانينَ ... وَ أَساطيرَ.»
[۲۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۵۱، نامه ۶۵.    
[۲۳] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۳۸، نامه ۶۵.    
[۲۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۵۶، نامه ۶۵.    
«نامه‌اى از تو به من رسيده كه سراسر آن پشت هم اندازى بود...در اساطير و سخنان افسانه‌اى.»
[۲۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۱۳، نامه ۶۵.    
[۲۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۵۵.    
(شرح‌های نامه:
[۲۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۵۸.    
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۲۹۹.    
[۲۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۳۷۹.    
[۳۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۶.    
)
چهار مورد از واژه سطر در «نهج البلاغه» آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۰.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۳۳۰.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۰۹.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵۳، حکمت ۳۰۶.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۲۸، حکمت ۳۱۵.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۰، حکمت ۳۱۵.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۵، حکمت ۳۱۵.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۸.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۸.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۵۶۳.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۰۳.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۲۲۳.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۶۱، نامه ۷۳.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۴۷، نامه ۷۳.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۶۳، نامه ۷۳.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۲۵، نامه ۷۳.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۸۵.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۸۶.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۳۹۹.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۴۰۱.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۶۲.    
۲۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۵۱، نامه ۶۵.    
۲۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۳۸، نامه ۶۵.    
۲۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۵۶، نامه ۶۵.    
۲۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۱۳، نامه ۶۵.    
۲۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۵۵.    
۲۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۵۸.    
۲۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۲۹۹.    
۲۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۳۷۹.    
۳۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۶.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سطر»، ج۱، ص۵۳۰.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 306 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 65 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 73 نهج البلاغه
جعبه ابزار