سَدًّا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَدًّا:(بَيْنَنا وَ بَيْنَهُمْ سَدًّا) «سَدًّا» (به فتح سین) به معنای بستن
و اصلاح کردن است.
آيۀ مورد بحث در مورد ايجاد سدّى است كه
ذو القرنین به موجب تقاضاى جمعيتى كه از ناحيه دشمنان خون‌خوار
و سرسختى به نام
یأجوج و مأجوج در
عذاب بودند اقدام به چنين كارى كرد، آن‌ها گفتند: اى ذو القرنين!
يأجوج و مأجوج در اين سرزمين
فساد مى‌كنند، آيا ممكن است ما هزينه‌اى در اختيار تو بگذاريم كه ميان ما
و آن‌ها سدّى ايجاد كنى؟.
به موردی از کاربرد «سَدًّا» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قالوا يا ذا الْقَرْنَيْنِ إِنَّ يَأْجوجَ وَ مَأْجوجَ مُفْسِدونَ في الْأَرْضِ فَهَلْ نَجْعَلُ لَكَ خَرْجًا عَلَى أَن تَجْعَلَ بَيْنَنا وَ بَيْنَهُمْ سَدًّا) «آن گروه با اشاره به او گفتند: اى ذوالقرنين! قوم
يأجوج و مأجوج در اين سرزمين
فساد مى‌كنند؛ آيا ممكن است ما هزينه‌اى براى تو قرار دهيم، كه ميان ما
و آن‌ها سدّى ايجاد كنى؟!»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَباً حَتَّى إِذا بَلَغَ بَيْنَ السَّدَّيْنِ) کلمه سد به معناى
کوه و هر چيزى است كه راه را بند آورد،
و از عبور جلوگيرى كند.
و گويا مراد از دو سد در اين آيه دو كوه باشد.
و در جمله
(وَجَدَ مِنْ دُونِهِما قَوْماً) مراد از من دونهما نقطه‌اى نزديک به آن دو كوه است.
و جمله
(لا يَكادُونَ يَفْقَهُونَ قَوْلًا) كنايه از سادگى
و بساطت فهم آنان است.
و چه بسا گفته‌اند كنايه از عجيب
و غريب بودن
لغت و زبان آنان باشد، كه گويا از لغت ذو القرنين
و مردمش بيگانه بوده‌اند ولى اين قول بعيد است.
(قالُوا يا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِنَّ يَأْجُوجَ وَ مَأْجُوجَ مُفْسِدُونَ) ظاهر اين است كه گويندگان اين حرف همان قومى باشند كه ذو القرنين آنان را در نزديكى دو كوه بيافت.
و ياجوج و ماجوج دو طائفه از مردم بودند كه از پشت آن كوه به اين مردم حمله مى‌كردند،
و قتل عام
و غارت راه انداخته اسير مى‌نمودند. دليل بر همه اين‌ها سياق آيه است كه تماما ضمير عاقل به آنان برگردانده شده
و (نيز) عمل سد كشيدن بين دو كوه،
و غير از اين‌ها.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «سد»، ج۲، ص ۳۳۳.
