• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سَبْخَه (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: شوره زار.


سَبْخَه (به فتح سین و سکون باء) از واژگان نهج البلاغه به معنای زمين شوره‌ زار است. تَسَبُّخَ‌ (به فتح تاء و سین) از (باب تفعّل) به معنای تخفيف يافتن است. این کلمه سه بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



سَبْخَه به معنای زمين شوره‌ زار است.تَسَبُّخَ‌ از (باب تفعّل) به معنای تخفيف يافتن است.


حضرت علی (علیه‌السلام) آن‌گاه كه نيروهاى معاویه به شهر انبار حمله كرده و فرماندار آنجا را شهيد كردند به ياران خود فرمود: «ذَا أَمَرْتُكُمْ بِالسَّيْرِ إِلَيْهِم فِي أَيَّامِ الحَرِّ قُلْتُمْ: هذِهِ حَمَارَّةُ القَيْظِ أَمْهِلْنَا يُسَبَّخُ عَنَّا الحَرُّ» «چون در وقت گرما دستور مى‌دهم به طرف اهل شام برويد. مى‌گوئيد: اين شدت گرماست مهلت بده تا گرما تخفيف يابد. و چون در زمستان دستور مى‌دهم می‌گوئيد. اين وقت شدت سرماست بگذاريد سرما برود.» (شرح‌های خطبه: )
ذعلب یمانی گويد: در محضر اميرالمؤمنين (علیه‌السلام) از اختلاف سلائق و حالات مردم صحبت شد، امام فرمود: «إِنَّمَا فَرَّقَ بَيْنَهُمْ مَبَادِىءُ طِينِهِمْ وَذلِكَ أَنَّهُمْ كَانُوا فِلْقَةً مِنْ سَبَخِ أَرْض وَعَذْبِهَا وَحَزْنِ تُرْبَة وَسَهْلِهَا» «ميان آن‌ها فرق به وجود آورد مبدءهاى طينت آن‌ها، چون آن‌ها قطعه‌اى بودند از شوره‌زار زمين و شرين آن و از خاک سختى و نرم.» (شرح‌های خطبه: )
و درباره خلقت آدم (علیه‌السلام) فرموده: «ثُمَّ جَمَعَ سُبْحَانَهُ مِنْ حَزْنِ الاَْرْضِ وَسَهْلِهَا وَعَذْبِهَا وَسَبَخِهَا تُرْبَةً سَنَّهَا بالمَاءِ حَتَّى خَلَصَتْ» (سپس خداوند مقدارى خاک از قسمت‌هاى سخت و نرم زمين، و خاک‌هاى مستعد، شيرين و شوره‌زار آن گرد آورد، و آب بر آن افزود تا گلى خالص و آماده شد.) (شرح‌های خطبه: )


این کلمه سه بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۱۲.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۳۱۱.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰، خطبه ۲۷.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۶۵، خطبه ۲۷.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۷۰، خطبه ۲۷.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷، خطبه ۲۷.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۱۶۰.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۹.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۷۰، خطبه ۲۳۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۵۵، خطبه ۲۲۹.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۵۵، خطبه ۲۳۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۵۵، خطبه ۲۳۴.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۱۳.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۱۳.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۵۴۰.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۴۶.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه،، ج۱۳، ص۱۸.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱، خطبه ۱.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۳، خطبه ۱.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه ۱.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۷، خطبه ۱.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۴.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۸.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۱۷۱.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲.    
۲۹. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۹۶.    
۳۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰، خطبه ۲۷.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۷۰، خطبه ۲۳۳.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱، خطبه ۱.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سبخه»، ج۱، ص۵۱۲.    






جعبه ابزار