• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ست‌العرب بنت محمد بخاری صالحی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سِتُّ العرب بنت محمدبن فخرالدین بخاری صالحی ،بانو ی محدّثۀ حنبلی اهل دمشق در قرن هفتم و هشتم می باشد.


وی در حدود سال ۶۸۷ در خانواده‌ای اهل علم متولد شد.
[۱] ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
[۲] صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۲۹۸، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
پدر و جدش از راویان حدیث بودند.
[۳] محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
[۴] صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۲۹۸ـ۲۹۹، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.


ست‌العرب در آغاز از جد خود و نیز از عبدالرحمان‌بن زین بهره علمی برد.
[۵] محمدبن رافع سلامی، الوفیات، ج۲، ص۳۰۵، چاپ صالح مهدی عباسی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۶] ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
[۷] ابراهیم‌بن محمد ابن‌مفلح، المقصد الارشد فی ذکر اصحاب الامام احمد، ج۱، ص۴۳۴، چاپ عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، ریاض ۱۴۱۰/۱۹۹۰.

اگر چه نام پدر او در میان استادانش ذکر نشده، اما یوسف مَعْتوق
[۸] صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۳۰۰، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
برآن است که ست‌العرب نزد پدر خود نیز شاگردی کرده است.

وی احادیث بسیاری روایت کرده و کتابها و اجزای حدیثی فراوانی در اختیار داشته است.
[۹] ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، ج۲، ص۱۲۷، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.


همچنین بسیاری از محدّثان از وی حدیث نقل کرده‌اند، از جمله حافظ عبدالرحیم عراقی ، شمس‌الدین ابن‌جزری ، شهاب‌الدین ابن‌رجب و هیثمی
[۱۰] ولی‌الدین احمدبن عبدالرحیم عراقی، الذیل علی العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۴۹، چاپ صالح مهدی عباس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
[۱۱] ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
[۱۲] محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
[۱۳] محمدبن عبداللّه نجدی مکی، السحب الوابله علی ضرائح الحنابله، ج۳، ص۱۲۱۸، چاپ بکربن عبداللّه ابوزید و عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۶.
[۱۴] صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۳۰۱ـ۳۰۴، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.


ست‌العرب در فقه پیرو احمدبن حنبل بود، چنان‌که نام او در کتابهای شرح‌حال حنبلیان آمده است.
[۱۵] ابراهیم‌بن محمد ابن‌مفلح، المقصد الارشد فی ذکر اصحاب الامام احمد، ج۱، ص۴۳۳ـ۴۳۵، چاپ عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، ریاض ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۱۶] محمدبن عبداللّه نجدی مکی، السحب الوابله علی ضرائح الحنابله، ج۳، ص۱۲۱۷ـ۱۲۱۸، چاپ بکربن عبداللّه ابوزید و عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۶.


ست‌العرب را با اوصافی چون شیخه، صالحه، مُسنِده و مُکثره ستوده‌اند.
محدّثان برای شنیدن حدیث به سوی وی سفر می‌کردند.
[۱۷] ولی‌الدین احمدبن عبدالرحیم عراقی، الذیل علی العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۹۹، چاپ صالح مهدی عباس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.

[۱۸] محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.

همسر وی، ابوالحسن علی‌بن محمد ارموی ، نیز از مشایخ حدیث و استاد عبدالرحیم عراقی بوده است.
[۱۹] عبدالرحیم عراقی، کتاب الاربعین العشاریه، ج۱، ص۱۴۹، چاپ عبداللّه بدر، بیروت ۱۴۱۳.


ست‌العرب، پس از عمری طولانی، در سال ۷۶۷ وفات یافت و در دامنه کوه قاسیون، در دمشق ، به خاک سپرده شد.
[۲۰] محمدبن رافع سلامی، الوفیات، ج۲، ص۳۰۴ـ۳۰۵، چاپ صالح مهدی عباسی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۲۱] محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.

________________________________________
منابع :
(۱) ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.
(۲) محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
(۳) ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
(۴) محمدبن رافع سلامی، الوفیات، چاپ صالح مهدی عباسی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
(۵) عبدالرحیم عراقی، کتاب الاربعین العشاریه، چاپ عبداللّه بدر، بیروت ۱۴۱۳.
(۶) ولی‌الدین احمدبن عبدالرحیم عراقی، الذیل علی العبر فی خبر من غبر، چاپ صالح مهدی عباس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
(۷) محمدبن عبداللّه نجدی مکی، السحب الوابله علی ضرائح الحنابله، چاپ بکربن عبداللّه ابوزید و عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۶.
(۸) صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
(۹) ابراهیم‌بن محمد ابن‌مفلح، المقصد الارشد فی ذکر اصحاب الامام احمد، چاپ عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، ریاض ۱۴۱۰/۱۹۹۰؛ `

۱. ↑ ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
۲. ↑ صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۲۹۸، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
۳. ↑ محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
۴. ↑ صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۲۹۸ـ۲۹۹، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
۵. ↑ محمدبن رافع سلامی، الوفیات، ج۲، ص۳۰۵، چاپ صالح مهدی عباسی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۶. ↑ ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
۷. ↑ ابراهیم‌بن محمد ابن‌مفلح، المقصد الارشد فی ذکر اصحاب الامام احمد، ج۱، ص۴۳۴، چاپ عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، ریاض ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۸. ↑ صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۳۰۰، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
۹. ↑ ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، ج۲، ص۱۲۷، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.
۱۰. ↑ ولی‌الدین احمدبن عبدالرحیم عراقی، الذیل علی العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۴۹، چاپ صالح مهدی عباس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
۱۱. ↑ ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
۱۲. ↑ محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
۱۳. ↑ محمدبن عبداللّه نجدی مکی، السحب الوابله علی ضرائح الحنابله، ج۳، ص۱۲۱۸، چاپ بکربن عبداللّه ابوزید و عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۶.
۱۴. ↑ صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۳۰۱ـ۳۰۴، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
۱۵. ↑ ابراهیم‌بن محمد ابن‌مفلح، المقصد الارشد فی ذکر اصحاب الامام احمد، ج۱، ص۴۳۳ـ۴۳۵، چاپ عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، ریاض ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۱۶. ↑ محمدبن عبداللّه نجدی مکی، السحب الوابله علی ضرائح الحنابله، ج۳، ص۱۲۱۷ـ۱۲۱۸، چاپ بکربن عبداللّه ابوزید و عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۶.
۱۷. ↑ ولی‌الدین احمدبن عبدالرحیم عراقی، الذیل علی العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۹۹، چاپ صالح مهدی عباس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
۱۸. ↑ محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
۱۹. ↑ عبدالرحیم عراقی، کتاب الاربعین العشاریه، ج۱، ص۱۴۹، چاپ عبداللّه بدر، بیروت ۱۴۱۳.
۲۰. ↑ محمدبن رافع سلامی، الوفیات، ج۲، ص۳۰۴ـ۳۰۵، چاپ صالح مهدی عباسی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۲۱. ↑ محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «سِتُّ العرب بنت محمدبن فخرالدین بخاری صالحی»، شماره ۵۴۴۶.    


رده‌های این صفحه : تراجم | حدیث شناسی | محدثین اهل سنت
جعبه ابزار