سال ۷۷ هجری قمری، هفتاد و هفتمین سال از قرن ۱ قمری مصادف با سال ۷۵ هجری شمسی است. در این سال رویدادها و وقایع نظامی و غیرنظامی مختلفی در جهان اسلام رخ داد، مانند: قیام خوارج ازارقه و مطرّف بن مغیره و درگذشت برخی از شخصیت‌های مشهور مانند ابن ورقای ریاحی و ... .
• امیّةبنعبداللهبن خالد، امیر خراسان به بخارا لشکر کشید و با مردم آن سامان مصالحه کرد. • حجاج بن یوسف ثقفی سپاهی را به فرماندهی عتّاب بن ورقای ریاحی و زهرة بن حویّه راهی جنگ با شبیب خارجی کرد و آن دو در نبردی که میان طرفین رخ داد کشته شدند. • عبدالملک بن مروان، سپاهی را به کمک حجاج فرستاد و شبیب به ناحیه اهواز عقب‌نشینی کرد، اما سفیان بن ابرد او را تعقیب کرده و بر روی پل رودخانه دجیل با وی روبه‌رو شد. در این‌جا اسب شبیب رم کرد و شبیب به رودخانه افتاد و غرق شد. بعد از او، خوارج، قطری بن فجاءة را پیشوا و فرمانده خود کردند. • مهلب بن ابی‌صفره در ناحیه اصفهان با قطری بن فجاءة به نبرد پرداختند و قطری در این رویارویی به قتل رسید و عبیدة بن هلال یشکری، به‌جای او زعامت خوارج را بر عهده گرفته و جنگ را پی گرفت، اما وی نیز کشته شد. با مرگ عبیدة بن هلال، قدرت خوارجِ ازارقه درهم شکست. • مطرّف بن مغیره نخست، والی مدائن بود، اما به خوارج پیوست و علیه حجاج و عبدالملک بن مروان به مخالفت برخاست. حجاج، عدی بن زیاد ایادی (کارگزارش در ری) و براء بن قبیعه (کارگزارش در اصفهان) را به جنگ او فرستاد. یاران مطرف شکست خوردند و خود وی در این نبرد کشته شد.
