زکات‌دهندگان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در این مقاله
آیات مرتبط با زکات‌دهندگان معرفی و بررسی می‌شوند.
مصادیق زکات‌دهندگان با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
ابراهیم علیه‌السلام، مأمور پرداخت زكات:
«قُلْنا يا نارُ كُونِي بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهِيمَ ... • وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ ... وَ إِيتاءَ
الزَّكاةِ ...؛
(سرانجام او را به آتش افكندند؛ ولى) ما گفتيم: اى
آتش! بر ابراهيم
سرد و سالم باش. ... و اداى زكات را به آنها
وحی كرديم....»
اسحاق علیه‌السلام، مأمور پرداخت زكات:
«وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ ... وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ ...• وَ إِيتاءَ
الزَّكاةِ ...؛
و اسحاق را به وى بخشيديم... و اداى زكات را به آنها وحى كرديم....»
وفادارى اقليّتى از
بنی‌اسرائیل، به پيمان خدا درباره زكات:
«وَ إِذْ أَخَذْنا مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ ... وَ آتُوا
الزَّكاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ وَ أَنْتُمْ مُعْرِضُونَ؛
و به ياد آوريد زمانى را كه از بنى‌اسرائيل پيمان گرفتيم که ... و زكات بپردازيد. سپس با اين‌كه پيمان بسته بوديد همه شما- جز عدّه كمى- سرپيچى كرديد؛ و از وفاى به پيمان خود روى‌گردان شديد.»
پرداخت زكات، از صفات
اولیای خداوند و تسبيح‌كنندگان او:
«فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ • رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ ... وَ إِيتاءِ
الزَّكاةِ ...؛
اين چراغ پرفروغ در خانه‌هايى‌قرار دارد كه خداوند اذن فرموده ديواره‌هاى آن را بالا برند تا از دستبرد شياطين در امان باشد)؛ و در آنها نام خدا برده شود، و صبح و شام در آنها تسبيح او گويند. مردانى كه هيچ تجارت و داد و ستدى آنان را از ياد خدا ... و اداى زكات غافل نمى‌كند....»
مانع نشدن هيچ
داد و ستد و تجارتى از پرداخت زكات، از جانب اولياى خدا:
«رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إِيتاءِ
الزَّكاةِ ...؛
مردانى كه هيچ تجارت و داد و ستدى آنان را از ياد خدا و برپا داشتن نماز و اداى زكات غافل نمى‌كند....»
پرداخت زكات، از صفات
اهل بیت پیامبر علیهم‌السلام:
«الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا
الزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ؛
همان كسانى كه هرگاه در زمين به آنها قدرت ببخشيم، نماز را برپا مى‌دارند، و زكات مى‌دهند، و امر به معروف و نهى از منكر مى‌كنند، و پايان همه كارها از آنِ خداست!»
از
امام باقر علیه‌السلام و ... روايت شده كه مقصود از آيه ياد شده ما هستيم.
پيروان واقعى
محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، از زكات‌دهندگان:
«... لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَ يُؤْتُونَ
الزَّكاةَ وَ الَّذِينَ هُمْ بِآياتِنا يُؤْمِنُونَ • الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَ ...؛
... و آن را براى كسانى كه تقوا پيشه كنند، و زكات بپردازند، و كسانى كه به آيات ما ايمان مى‌آورند. همان كسانى كه از فرستاده خدا، پيامبرِ «امّى» و درس نخوانده پيروى مى‌كنند....»
خداترسانِ مؤمن به
آخرت، از پرداخت‌كنندگان زكات:
«إِنَّ الَّذِينَ هُمْ مِنْ خَشْيَةِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ • وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ ما آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلى رَبِّهِمْ راجِعُونَ؛
به يقين كسانى كه از خوف پروردگارشان بيمناكند، و آنها كه نهايت كوشش را در انجام طاعات به خرج مى‌دهند و با اين حال، از اين‌كه سرانجام به سوى پروردگارشان باز مى‌گردند، دل‌هايشان ترسان است.»
ر اساس يك احتمال، مقصود از «ما ءاتوا» زكات و
صدقه است.
خويشاوندان
اسماعیل، مأمور پرداخت زكات:
«وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ ... • وَ كانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ
الزَّكاةِ ...؛
و در اين كتاب از اسماعيل نيز ياد كن... او همواره خانواده‌اش را به نماز و زكات فرمان مى‌داد....»
پرداخت زكات، از بارزترين ويژگيهاى ياران خدا و
مجاهدان راه دين او:
«... وَ لَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ • الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ... وَ آتَوُا
الزَّكاةَ ...؛
... و خداوند كسانى را كه يارىِ او كنند و از آيينش دفاع نمايند يارى مى‌كند؛ خداوند توانا و شكست‌ناپذير است. همان كسانى كه هرگاه در زمين به آنها قدرت ببخشيم ... و زكات مى‌دهند ....»
محسنان، از اداكنندگان زكات مال خود:
«هُدىً وَ رَحْمَةً لِلْمُحْسِنِينَ الَّذِينَ ... • وَ يُؤْتُونَ
الزَّكاةَ ...؛
مايه
هدایت و رحمت براى نيكوكاران است. همان كسانى كه... و زكات را مى‌پردازند....»
مؤمنان راستين، از پرداخت‌كنندگان زكات:
۱. «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ... وَ آتَوُا
الزَّكاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ ...؛
كسانى كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته انجام دادند ... و زكات را پرداختند، اجرشان نزدِ پروردگارشان محفوظ است....»
۲. «لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ
الزَّكاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ...؛
ولى راسخان در علم از آنها، و مؤمنان از امّت اسلام، به تمام آنچه برتو نازل شده، و آنچه پيش از تو نازل گرديده، ايمان مى‌آورند. همچنين نمازگزاران و زكات‌دهندگان و ايمان‌آورندگان به خدا و روز بازپسين، بزودى به همه آنان پاداش عظيمى خواهيم داد.»
۳. «... وَ رَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‌ءٍ فَسَأَكْتُبُها لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَ يُؤْتُونَ
الزَّكاةَ وَ الَّذِينَ هُمْ بِآياتِنا يُؤْمِنُونَ؛
... و رحمتم همه چيز را فرا گرفته؛ و آن را براى كسانى كه تقوا پيشه كنند، و زكات بپردازند، و كسانى كه به آيات ما ايمان مى‌آورند، مقرّر خواهم داشت.»
۴. «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ ... وَ يُؤْتُونَ
الزَّكاةَ ...؛
مردان و زنان باايمان، ولىّ و يار و ياور يكديگرند... و زكات را مى‌پردازند....»
۵. «إِنَّ اللَّهَ يُدافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا ... • الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا
الزَّكاةَ ...؛
خداوند از كسانى كه ايمان آورده‌اند دفاع مى‌كند... همان كسانى كه هرگاه در زمين به آنها قدرت ببخشيم، نماز را برپا مى‌دارند، و زكات مى‌دهند....»
۶. «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ • وَ الَّذِينَ هُمْ لِلزَّكاةِ فاعِلُونَ؛
به يقين مؤمنان رستگار شدند؛ و آنها كه به دستور زكات عمل مى‌كنند»
۷. «وَ الَّذِينَ هُمْ بِآياتِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ • وَ الَّذِينَ هُمْ بِرَبِّهِمْ لا يُشْرِكُونَ • وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ ما آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلى رَبِّهِمْ راجِعُونَ؛
و آنان كه به آيات پروردگارشان ايمان مى‌آورند، و آنها كه به پروردگارشان شرك نمى‌ورزند، و آنها كه نهايت كوشش را در انجام طاعات به خرج مى‌دهند و با اين حال، از اين‌كه سرانجام به سوى پروردگارشان باز مى‌گردند، دل‌هايشان ترسان است.»
۸. «وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا
الزَّكاةَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ؛
و نماز را بر پا داريد، و زكات را بدهيد، و پيامبر را اطاعت كنيد تا مشمول رحمت شويد.»
۹. «هُدىً وَ بُشْرى لِلْمُؤْمِنِينَ • الَّذِينَ ... وَ يُؤْتُونَ
الزَّكاةَ ...؛
كه وسيله هدايت و بشارت براى مؤمنان است؛ همان كسانى كه ... و زكات را ادا مى‌كنند ....»
۱۰. «... فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا
الزَّكاةَ وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ؛
... نماز را برپا داريد و زكات را ادا كنيد و خدا و پيامبرش را
اطاعت نماييد و بدانيد خداوند از آنچه انجام مى‌دهيد آگاه است. »
مداومت بر اداى زكات، از ويژگيهاى مؤمنان راستين:
«وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ ... وَ يُؤْتُونَ
الزَّكاةَ ...؛
مردان و زنان باايمان، ولىّ و يار و ياور يكديگرند؛ ...؛ و زكات را مى‌پردازند....»
پرداخت زكات از روى ميل و رغبت، خصلت مؤمنان راستين:
«الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقاتِ وَ الَّذِينَ لا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ؛
كسانى كه از مؤمنان فرمانبردار، در صدقاتشان عيبجويى مى‌كنند، وكسانى راكه براى انفاق در راه خدا جز به مقدارِ ناچيزِ توانايى خود دسترسى ندارند، مسخره مى‌نمايند، خدا آنها را استهزا مى‌كند؛ و كيفر مى‌دهد؛ و براى آنها عذاب دردناكى است!»
يهوديان مؤمن به
قرآن و كتابهاى ديگر آسمانى، از پرداخت‌كنندگان زكات:
«فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيراً • لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ
الزَّكاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ أُولئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْراً عَظِيماً؛
بخاطر ظلمى كه از يهود صادر شد، و نيز بخاطر بازداشتن فراوان آنها از راه خدا، بخشى از چيزها و خوراكى‌هاى پاكيزه را كه براى آنها حلال شده بود، بر آنان حرام كرديم. ولى راسخان در علم از آنها، و مؤمنان از امّت اسلام، به تمام آنچه برتو نازل شده، و آنچه پيش از تو نازل گرديده، ايمان مى‌آورند. همچنين نمازگزاران و زكات‌دهندگان و ايمان‌آورندگان به خدا و روز بازپسين، بزودى به همه آنان پاداش عظيمى خواهيم داد.»
همسران پیامبر، وظيفه‌دار پرداخت زكات:
«وَ قَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَ ... وَ أَقِمْنَ الصَّلاةَ وَ آتِينَ
الزَّكاةَ ...؛
و در خانه‌هاى خود بمانيد... و نماز را برپا داريد، و زكات را بپردازيد....»
یعقوب علیه‌السلام، مأمور پرداخت زكات:
«وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ نافِلَةً .... • وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ ... وَ إِيتاءَ
الزَّكاةِ ...؛
و اسحاق و- علاوه بر او- يعقوب را به وى بخشيديم؛... اداى زكات را به آنها وحى كرديم ....»
در آیات قرآن، به پرداخت زکات توسط یهودیان اشاره شده است.
یهودیان پرداخت‌کننده زکات عبارتند از:
عالمان ژرف‌نگر
یهود، از زكات‌دهندگان:
«لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ
الزَّكاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ أُولئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْراً عَظِيماً؛
ولى راسخان در علم از آنها، و مؤمنان از امّت اسلام، به تمام آنچه برتو نازل شده، و آنچه پيش از تو نازل گرديده، ايمان مى‌آورند. همچنين نمازگزاران و زكات‌دهندگان و ايمان‌آورندگان به خدا و روز بازپسين، بزودى به همه آنان پاداش عظيمى خواهيم داد.»
يهوديانِ ايمان‌آورنده به قرآن و كتابهاى ديگر آسمانى، از زكات‌دهندگان:
«فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيراً • لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ
الزَّكاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ أُولئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْراً عَظِيماً؛
بخاطر ظلمى كه از يهود صادر شد، و نيز بخاطر بازداشتن فراوان آنها از راه خدا، بخشى از چيزها و خوراكى‌هاى پاكيزه را كه براى آنها حلال شده بود، بر آنان حرام كرديم. ولى راسخان در علم از آنها، و مؤمنان از امّت اسلام، به تمام آنچه برتو نازل شده، و آنچه پيش از تو نازل گرديده، ايمان مى‌آورند. همچنين نمازگزاران و زكات‌دهندگان و ايمان‌آورندگان به خدا و روز بازپسين، بزودى به همه آنان پاداش عظيمى خواهيم داد.»
استهزای زکات‌دهندگان (قرآن)،
امیددهی به زکات‌دهندگان (قرآن)،
دعا برای زکات‌دهندگان (قرآن)،
صلوات بر زکات‌دهندگان(قرآن)،
پرداخت زکات (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۵، ص۲۷۵، برگرفته از مقاله «زکات‌دهندگان».
