زَیْغ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زَیْغ:(الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ) «زَیْغ» در اصل، به معنای
انحراف از حالت مستقیم و مایل شدن به یک طرف است و بودن «زیغ در
قلب»، به معنای انحراف
اعتقادات از راه راست، به طرق انحرافی است.
(هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الألْبَابِ) (او كسى است كه اين
کتاب آسمانی را بر تو نازل كرد؛ كه بخشى از آن، آيات «
محکم» (صريح و روشن) است؛ كه اساس اين كتاب مى‌باشد؛ و پيچيدگى آيات ديگر، را بر طرف مى‌كند. و بخشى ديگر، «
متشابه» و پيچيده است. امّا آنها كه در قلوبشان انحراف است، به دنبال آيات متشابه‌اند، تا فتنه‌انگيزى كنند (و مردم را گمراه سازند)؛ و تفسير نادرستى براى آن مى‌طلبند؛ در حالى كه تفسير آنهارا، جز
خدا و
راسخان در علم، نمى‌دانند. آنها كه به دنبال درك اسرار آيات قرآنند مى‌گويند: «ما به آن ايمان آورديم؛ تمامى آن از جانب
پروردگار ماست.» و جز خردمندان، متذكّر نمى‌شوند و اين
حقیقت را درك نمى‌كنند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه زيغ به معناى انحراف از استقامت (راست بودن) است، كه لازمه‌اش
اضطراب قلب و پريشانى خاطر است. به قرينه اينكه در مقابلش رسوخ در علم قرار گرفته، كه درباره اثرش مى‌فرمايد: دارندگان آن
اضطراب ندارند و با اطمينان خاطر مى‌گويند همه
آیات قرآن، چه محكم و چه متشابه آن، از طرف پروردگار ما است، و اما آنهايى كه زيغ و انحراف
قلب دارند، مضطرب هستند، و دنبال آيات متشابه را مى‌گيرند، تا از پيش خود آن را
تاویل نموده
فساد راه بيندازند و كسانى كه دچار چنين زيغ و انحرافى نيستند همواره از خدا مى‌خواهند: كه خدايا
قلب ما را بعد از
هدایت منحرف مساز.
(رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا) (دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «زَیْغ»، ص۲۷۵.
