• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رَأَیٰ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





رَأَیٰ (به فتح راء و همزه) از واژگان نهج البلاغه به معنای ديدن، دانستن و نگاه كردن است.
از این ماده موارد زیادی در نهج البلاغه آمده است.



رَأَیٰ و رؤيت به معنای ديدن، دانستن و نگاه كردن است.
ارباب ادب گفته‌اند چون «رأى» به دو مفعول متعدى شود به معنى علم آيد.
و چون با «الى» متعدى شود معنى نگاه كردن مى‌دهد.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - نَرَى - حکمت ۱۱۷ (موعظه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در تشييع جنازه‌اى شركت كرد و شنيد كه كسى مى‌خندد، فرمود:
«وَ كَأَنَّ الَّذي نَرَى مِنَ الاَْمْواتِ سَفْرٌ عَمّا قَليل إِلَيْنا راجِعونَ.»
«گويا مرگ بر غير ما نوشته شده... و گويا مردگانى كه مى‌بينيم مسافرانى هستند كه بعد از كمى پيش ما رجوع خواهند كرد.»


۲.۲ - أَرْتَئي - خطبه ۳ (درباره خودش)

«ارتئاء» به معنای تدبّر و نظر كردن است. امام (صلوات‌الله‌علیه) فرموده:
«وَ طَفِقْتُ أَرْتَئي بَيْنَ أَنْ أَصولَ بِيَد جَذّاءَ، أَوْ أَصْبِرَ عَلَى طَخْيَة عَمْياءَ.»
يعنى: «فكر مى‌كردم كه آيا با دست خالى حمله كنم و يا به ظلمت عميق صبر نمايم.»



این ماده در موارد زیادی در نهج البلاغه آمده است.



مواردی از این ماده در نهج البلاغه به کار رفته است.


۱. قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۴۲۴.    
۲. فیروز آبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۴، ص۳۳۱.    
۳. جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغه وصحاح العربیه، ج۶، ص۲۳۴۷.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۰۰، حکمت ۱۱۷.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۷۹، حکمت ۱۲۲.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹۰، حکمت ۱۲۲.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۳، حکمت ۱۲۲.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۱۸.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۱۹.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۳، ص۲۲-۲۱.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۸۸.    
۱۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ص۱۷۰.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۱، خطبه ۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۶، خطبه ۳.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸، خطبه ۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷، خطبه ۳.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۵۰۳.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۵۰۷-۵۰۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ص۳۲۸.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۴.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ص۱۵۸.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۱، خطبه ۳.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۰۰، حکمت ۱۱۷.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۱۲، خطبه ۲۰۵.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۰۳، خطبه ۴۱.    



قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رأی - به فتح همزه»، ص۴۲۴.    






جعبه ابزار