• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

روزه اباحه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


روزه اباحه از اقسام روزه است.
در حديثی از امام سجاد عليه السّلام، روزه به چهل قسم تقسيم شده که يکی از آنها روزه اباحه است.
[۱] من لایحضره الفقیه ج۲، ص۷۷.    



مراد از روزه اباحه روزه‌ای است که روزه دار از روی سهو يا فراموشی چيزی بخورد يا بياشامد و يا قی کند. خداوند اين عمل را بر او مباح گردانيده است؛ از اين رو، روزه‌اش صحيح است و از روزه واجب کفايت می‌کند.
[۲] الحدائق الناضرة ج۱۳، ص۶.    


تمامی چیزهایی که روزه را باطل می‌کند - به جز باقی‌ماندن بر جنابت که تفصیل آن گذشت - در صورتی روزه را باطل می‌کنند که ازروی‌عمد واقع شوند، نه غیرعمد، مانند فراموش‌کردن یا بدون قصد انجام دادن، که هیچ قسم از اقسام غیرعمد روزه را باطل نمی‌کند،
[۳] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۰۳، کتاب الصوم، القول:فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۸.    
در ادامه به ذکر برخی از این موارد مطابق نظر امام خمینی می‌پردازیم.

۲.۱ - عدم نیت

اگر به‌خاطر عذری، مانند فراموشی‌ یا غفلت یا ندانستن اینکه ماه رمضان است یا بیماری یا مسافرت، نیّت روزه نکند و قبل از ظهر عذر او برطرف شود و کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، وقت نیّت روزه تا ظهر امتداد پیدا می‌کند و وقتی که ظهر شد دیگر وقت نیّت ازدست‌رفته است (و نمی‌تواند نیّت کند). البته جریان این حکم در همه عذرها اشکال دارد، بلکه در مورد مرض خالی از اشکال نیست، اگرچه خالی از قرب هم نیست‌.
[۴] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۲۹۴، کتاب الصوم، القول:فی النیة، مسالة ۴.    

و اگر یوم الشک را به نیّت اینکه از شعبان است روزه‌ بگیرد و بعد به‌خاطر فراموشی‌، کاری که روزه را باطل می‌کند، انجام دهد و بعد از آن روشن شود که ماه رمضان بوده است، از روزه ماه رمضان مجزی است، البته اگر روزه‌اش را با ریا و مانند آن فاسد کرده باشد، مجزی نیست، حتی اگر قبل از ظهر روشن شود که ماه رمضان است و تجدید نیّت کند.
[۵] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۲۹۵، کتاب الصوم، القول:فی النیة، مسالة ۷.    


۲.۲ - جماع‌

اگر از روی فراموشی‌ یا اجباری که او را بی‌اراده کند جماع انجام گیرد، روزه باطل نمی‌شود، ولی اگر با اکراه (ولی از روی‌ اراده) جماع کند، روزه او باطل می‌شود، حال اگر از روی فراموشی یا اجبار (که از او سلب اراده نماید) جماع کند و در بین یادش آید یا اجبار برطرف شود، باید فوراً کنار بکشد پس اگر فوراً کنار نکشد روزه‌اش باطل می‌شود. و اگر قصد تفخیذ داشت و بدون قصد دخول شد، باطل نمی‌شود و همچنین است اگر قصد دخول کند و دخول محقق نشود، زیرا چنان که گذشت، قصد مُفْطِر، روزه را باطل نمی‌کند.
[۶] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۲۹۳، کتاب الصوم، القول:فیما یجب الامساک عنه، الثالث:الجماع.    
اگر بی‌اختیار منی‌ از او بیرون آید، روزه‌اش باطل نیست. ولی اگر کاری کند که بی‌اختیار منی‌ از او بیرون آید، روزه‌اش باطل می‌شود.
[۷] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۹، رساله توضیح المسائل امام خمینی، ص۲۷۷، مساله ۱۵۸۹.    


۲.۳ - سر را زیر آب بردن و غسل ارتماسی

اگر به خیال اینکه سرش در آب فرو نمی‌رود، خود را در آب بیندازد و اتفاقاً سرش در آب فرو رود، روزه‌اش باطل نمی‌شود، اگر طوری نباشد که به‌حسب عادت در آب فرو رود. و اگر به صورتی باشد که به‌حسب عادت فرومی‌رود و باتوجه‌به آن، خود را در آب بیندازد و فرو رود، بنابر احتیاط (واجب) در حکم کسی است که عمداً سر را در آب فروبرده، مگر آنکه یقین داشته که فرو نمی‌رود.
[۸] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۰۰، کتاب الصوم، القول:فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۴.    
اگر فراموش کند که روزه است و به نیت غسل سر را در آب فروبرد، روزه و غسل او صحیح است.
[۹] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۹، رساله توضیح المسائل امام خمینی، ص۲۸۰، مساله ۱۶۱۶.    


۲.۴ - رساندن غبار غلیظ به حلق

اگر رسیدن غبار از جهت فراموشی‌ یا غفلت، یا قهر و اجباری که بی‌اراده شود و یا به خیال اینکه به حلق نمی‌رسد باشد اشکالی ندارد، مگر آنکه غبار در فضای دهان جمع شود، آنگاه آن را با اختیار فرو دهد.
[۱۰] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۰۱، کتاب الصوم، القول:فیما یجب الامساک عنه، الثامن:ایصال الغبار الغلیظ الی الحلق.    


۲.۵ - قی‌کردن عمدی

قی‌کردن عمدی اگرچه ناچار باشد روزه را باطل می‌کند ولی غیرعمدی آن، مبطل نیست. و معیار آن است که قی‌ کردن صدق کند.
[۱۱] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۰۱، کتاب الصوم، القول:فیما یجب الامساک عنه، العاشر:تعمد القئ.    


۲.۶ - آشامیدن با پریدن آب در گلو

اگر فراموش کند (که روزه‌ است) و آب را فروببرد قضا بر او واجب نیست. و همچنین است اگر برای وضوی نماز مضمضه کند و بی‌اختیار فرو رود قضا بر او واجب نیست. و احتیاط (مستحب) آن است که به موردی که وضو برای نماز واجب باشد اکتفا شود، اگرچه واجب نبودن قضا (در مضمضه) برای هر وضویی بلکه برای مطلق طهارت، خالی از قوّت نیست.
[۱۲] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۰۹، کتاب الصوم، القول:فیما یترتب علی الافطار، مسالة ۱۲، التاسع.    



۱. ↑ من لایحضره الفقیه ج۲، ص۷۷.    
۲. ↑ الحدائق الناضرة ج۱۳، ص۶.    
۳. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۰۳، کتاب الصوم، القول:فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۸.    
۴. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۲۹۴، کتاب الصوم، القول:فی النیة، مسالة ۴.    
۵. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۲۹۵، کتاب الصوم، القول:فی النیة، مسالة ۷.    
۶. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۲۹۳، کتاب الصوم، القول:فیما یجب الامساک عنه، الثالث:الجماع.    
۷. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۹، رساله توضیح المسائل امام خمینی، ص۲۷۷، مساله ۱۵۸۹.    
۸. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۰۰، کتاب الصوم، القول:فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۴.    
۹. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۹، رساله توضیح المسائل امام خمینی، ص۲۸۰، مساله ۱۶۱۶.    
۱۰. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۰۱، کتاب الصوم، القول:فیما یجب الامساک عنه، الثامن:ایصال الغبار الغلیظ الی الحلق.    
۱۱. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۰۱، کتاب الصوم، القول:فیما یجب الامساک عنه، العاشر:تعمد القئ.    
۱۲. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۰۹، کتاب الصوم، القول:فیما یترتب علی الافطار، مسالة ۱۲، التاسع.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۷۸.    
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : اقسام روزه | دیدگاه های فقهی امام خمینی | روزه | فقه
جعبه ابزار