روح‌های انسان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

در روایتی آمده که پیامبران دارای پنج روح، مؤمنان دارای چهار روح و کفار دارای سه روح می‌باشند. البته تعبیر به روح در این‌ها تماماً به یک معنا نیست؛ زیرا بعضی از روح‌ها روح نباتی، برخی روح حیوانی، برخی فرشته و برخی نیز روح ملکوتی و الهی هستند.

---

در روایتی آمده که پیامبران دارای پنج روح، مؤمنان دارای چهار روح و کفار دارای سه روح می‌باشند. البته تعبیر به روح در این‌ها تماماً به یک معنا نیست؛ زیرا بعضی از روح‌ها روح نباتی، برخی روح حیوانی، برخی فرشته و برخی نیز روح ملکوتی و الهی هستند.
با توجه به این که این اقسام با شرح‌شان در روایت آمده؛ لذا عین روایت را ذکر می‌کنیم.

۱.۱ - روایت اصبغ بن نباته

اصبغ بن نباته می‌گوید: مردی خدمت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام ) آمد و گفت: یا امیرالمؤمنین! برخی از مردم عقیده دارند که بنده تا ایمان دارد زنا نمی‌کند، سرقت نمی‌نماید، شراب نمی‌نوشد، ربا نمی‌خورد و خون محترم را نمی‌ریزد. این عقیده بر من گران آمد و از آن دلتنگ شدم؛ زیرا چنان بنده‌ای نماز می‌خواند، مانند من دعا می‌کند، او از من زن می‌گیرد و من از او زن می‌گیرم و سپس از یک دیگر ارث می‌بریم، با وجود این برای گناه کوچکی که بدان آلوده شده از ایمان خارج می‌شود؟
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرمود: راست می‌گویی من هم از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) شنیدم که می‌فرمود و دلیلش هم کتاب خدا است که: خدای عزّوجلّ مردم را سه طبقه آفرید و در سه درجه جای‌گزینشان فرمود، و این همان قول خدا عزّوجلّ در قرآن است:
۱. اصحاب میمنه؛ ۲. اصحاب مشامه؛ ۳. سابقون.

۱.۲ - سابقون

اما آن‌چه درباره سابقون فرمود، آنها پیامبران مرسل و غیر مرسل هستند که خدا در آنها پنج روح قرار داده است: ۱. روح القدس؛ ۲. روح الایمان؛ ۳. روح القوة؛ ۴. روح الشهوة؛ ۵. روح البدن. به وسیله روح القدس بعثت آنها به پیامبری مرسل و غیر مرسل انجام شد؛ نیز به وسیله آن همه چیز را دانستند؛ با روح ایمان خدا را عبادت کردند و چیزی را شریک او نساختند؛ با روح قوت با دشمن خود جنگیدند و به امر معاش خود پرداختند؛ با روح شهوت از طعام لذیذ و نزدیکی حلال با زنان جوان برخوردار گشتند؛ و با روح بدن جنبیدند و راه رفتند. این دسته آمرزیده‌اند و از گناهانشان (ترک اولای آن‌ها) چشم‌پوشی شده ... .

۱.۳ - اصحاب میمنه

سپس اصحاب میمنه را یاد فرمود. آن‌ها همان مؤمنان حقیقی هستند که خدا در آن‌ها چهار روح نهاده (زیرا روح القدس مختص پیامبران است). روح ایمان، روح قوت، روح شهوت و روح بدن. بنده همواره درصدد تکمیل این ارواح است و حالاتی برایش پیش آید، ... .

۱.۴ - اصحاب مشامه

اما اصحاب مشامه یهود و نصارای هستند که خدای عزوجل می‌فرماید: «الذین آتیناهم الکتاب یعرفونه کما یعرفون ابناءهم و ان فریقا منهم لیکتمون الحق و هم یعلمون؛ کسانی که خدا کتابشان داد، او را می‌شناسند؛ چنان‌که فرزندان خود را می‌شناسند».
یعنی (نبوت) محمد و ولایت (اشیای او) را در تورات و انجیل می‌شناسند؛ چنان‌که پسران خود را در خانه‌های خویش می‌شناسند «و دسته‌ای از آن‌ها با آن‌که می‌دانند، حق را می‌پوشند» «حق و درستی از پروردگار تو است» که تو به سوی آن‌ها فرستاده شده‌ای: «پس مبادا از آن‌ها باشی که شک و تردد دارند».
و چون این‌ها (یهود و نصارا) آنچه را شناختند انکار کردند، خدا به این بلا گرفتارشان کرد و روح ایمان را از آن‌ها گرفت و تنها سه روح را در پیکرشان جای داد: روح قوت، روح شهوت و روح بدن، سپس آنها را با چهارپایان مربوط ساخت و فرمود: «آن‌ها مانند چهارپایان‌اند؛ زیرا چارپا هم با روح قوت بار می‌کشد، با روح شهوت علف می‌خورد و با روح بدن راه می‌رود». آن گاه سؤال کننده به امام گفت: یا امیرالمؤمنین! دلم را زنده کردی به اذن خدا.

۱.۵ - روح پیامبران

با توجه به آن‌چه در این روایت آمده، پیامبران (علیهم‌السلام) دارای پنج روح هستند: روح القدس، روح الایمان، روح القوة، روح الشهوة و روح البدن.
بنابر این، از آن‌جا که بعثت پیامبران مرسل و غیر مرسل به وسیله روح القدس انجام می‌شود؛ لذا این روح برای مؤمنان نیست و مؤمنان دارای چهار روح هستند: روح الایمان، روح القوة، روح الشهوة و روح البدن. و از آن‌جا که به وسیله روح ایمان، مؤمنان ایمان پیدا می‌کنند، پس این روح برای کفار نیست، و آنان دارای سه روح هستند (روح القوة، روح الشهوة و روح البدن) و از روح ایمان بی‌بهره‌اند.

---