رسالة فی حجیة الظن (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

رسالة فی حجیة الظن اثر محمد بن محمد ابراهیم کلباسی ، به زبان عربی در موضوع علم اصول تالیف شده است.

---

مساله حجیت ظن یکی از مباحث مهم اصول است که باید با فهم و درک بالا و دقیق مورد بررسی قرار گیرد. در این زمینه کتاب جامع و مستقلی وجود نداشته و لذا نویسنده در پاسخ به این نیاز رساله‌ای مستقل و مفید در سال ۱۳۱۴ ق به رشته تحریر درآورده است.

---

کتاب، مشتمل بر بیست وپنج مقدمه، هفت تنبیه، تذنیبات (در دو مقام)، تذییلات (در هشت مطلب) و یک خاتمه می‌باشد.
نویسنده در نگارش کتاب از آراء و نظرات مختلف استفاده کرده و آنها را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد.

---

در بخش مقدمات کتاب مسائل متعددی مورد بررسی قرار گرفته که از آن جمله است: مقصود از حجیت ؛ حجیت علم برای تخصیص و عدم تخصیص؛ اصالت امکان ؛ تقسیم ظن به اعتبارات و اقسام آن؛ کلام در مقام اجتهاد ؛ اشکالات به بحث خبر واحد و پاسخ به اشکالات؛ نزاع در احکام واقعیه ؛ بطلان عمل به ظن در زمان انسداد باب علم ؛ جواز عمل به عام قبل از فحص از مخصص ؛ جواز عمل به خبر واحد و استدلال بر حجیت خبر واحد.

۳.۱ - بخش تنبیهات

عناوین مطرح شده در بخش تنبیهات نیز به این شرح است: ۱. ثمره قول به حجیت ظنون خاصه و مطلق ظنون ؛ ۲. آیا عمل به ظن در صورت امکان جایز است یا خیر؛ ۳. حکم اصحاب به حجیت مطلق ظن ؛ ظن در اصول فقهیه ؛ ۵. در ظنون رجالیه ؛ ۶. حجیت ظن در موضوعات ؛ ۷. ظن در موضوعات از حیث استنباط .

۳.۲ - تذنیبات کتاب

در تذنیبات کتاب نیز در دو بخش عموم و خصوص و دلالت تصوریه و تصدیقیه مورد مطالعه قرار گرفته است.

۳.۳ - تذییلات کتاب

تذییلات کتاب مشتمل بر هشت مبحث است به این ترتیب: ۱. نزاع امر بین حقیقت و مجاز ؛ ۲. نزاع در اختصاص به وضع شخصی و وضع نوعی ؛ ۳. اعتبار ظن نوعی ؛ ۴. اطلاق کتاب ؛ ۵. عام و خاص ، مطلق و مبین ؛ ۶. مراتب مجاز ؛ ۷. مراتب مشهور ؛ ۸. کلام دراستخدام .

۳.۴ - بخش خاتمه کتاب

خاتمه که آخرین بخش کتاب را تشکیل داده شامل چند مطلب است: دلیل عقلی تقلید ، تقسیم حکم، تقیه ، استدلال بر وجوب اخذ به راجح ، ترجیح به سبب متن و سند .

---

کتاب فاقد فهرست و منابع بوده و توضیحات بسیار مختصری در توضیح برخی مطالب در پاورقی آمده است.

---