رجع (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَجْع (به فتح راء و سکون جیم) از
واژگان قرآن کریم و به معنای
رجوع است.
مشتقات واژه
رجع که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
تراجع بين الاثنين است؛
رُجْعی به معنای رجوع؛
مَرْجِع مصدر میمی به معنای رجوع.
رَجْع به معنای
رجوع است و
رجعى به معنى بر گشتن و برگرداندن لازم و متعدى هر دو آمده است. همچنين است
رُجْعَان (به ضم اول) و
مرجع كه مصدر ميمى است.
به مواردی از
رَجْع که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(فَرَجَعَ مُوسى إِلى قَوْمِهِ غَضْبانَ أَسِفاً) «
موسی خشمگين و اندوهناک به قوم خويش برگشت.»
(فَإِنْ رَجَعَكَ اللَّهُ إِلى طائِفَةٍ مِنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوكَ لِلْخُرُوجِ فَقُلْ لَنْ تَخْرُجُوا مَعِيَ أَبَداً) رجوع در اين
آيه متعدى به كار رفته يعنى: «اگر خدا تو را به سوى گروهى از
منافقین برگرداند و از تو براى خروج به جنگ اجازه بخواهند بگو: هرگز با من خارج نخواهيد شد.»
همچنين است
آيه (فَرَجَعْناكَ إِلى أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُها) (پس تو را به مادرت بازگردانديم، تا چشمش به تو روشن شود.)
(ذلِكَ رَجْعٌ بَعِيدٌ) (اين بازگشتى است بعيد!)
(إِنَّهُ عَلى رَجْعِهِ لَقادِرٌ) (به يقين او كه انسان را در آغاز اينگونه آفريد مى‌تواند او را بازگرداند.)
رجع در
آيه اول لازم و در دوّمى متعدى است.
تراجع بين الاثنين است.
(فَلا جُناحَ عَلَيْهِما أَنْ يَتَراجَعا) ( گناهى ندارند كه بازگشت كنند.)
(وَ اللَّهُ يَقْبِضُ وَ يَبْصُطُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ) (و خداوند است كه روزىِ بندگان را محدود يا گسترده مى‌سازد؛ (و انفاق، هرگز باعث كمبود روزى كسى نمى‌شود). و سرانجام همگى به سوى او بازمى‌گرديد.)
در بسيارى از آيات كه كلمه «
تُرْجَعُونَ» و «
يَرْجِعُونَ» ذكر شده لازم است آن را حال معنى كرد نه استقبال يعنى الآن به سوى خدا بر گردانده می‌شويد زيرا ما هر آن در حال باز گشت به سوى خدائيم تنها
مرگ باز گشتن به سوى خدا نيست.
(إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ) (ما از آنِ خداييم؛ و به سوى او بازمى‌گرديم.)
(إِنَّ إِلى رَبِّكَ الرُّجْعى) رجعى همانطور كه گفته شد به معنى
رجوع است يعنى: «بر گشت بسوى پروردگار تو است.»
(إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعاً) (بازگشت همه شما به سوى خداست.)
مرجع چنانكه گفته شد
مصدر میمی و به معنى
رجوع است و آن شانزده بار در قرآن آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رجع»، ج۳، ص۵۶.
