ذبح (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذِبح:
(وَ فَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ)ذِبح این کلمه (به کسر ذال) به معنای «آماده شدن برای کشتن» است و به فتح ذال «مصدر» است
[ذَبَحَ،
یَذبَحُ،
ذِبحاً] و «
ذَبح» (به فتح ذال) به معنای «کشتن و بریدن رگ‌های گردن» است.
ابراهیم (علیه‌السّلام) پس از آنکه آماده
ذبح کردن فرزند برومند خویش شد و با نهایت تسلیم و رضا بی‌آنکه خم به ابرو آورد به امتثال این فرمان شتافت و پس از آنکه کارد برنده در گلوی لطیف فرزندش کمترین اثر نگذاشت برای این که برنامه‌اش ناتمام نماند و در پیشگاه
خدا قربانی کرده باشد و آرزویش برآورده شود، خداوند قوچی بزرگ فرستاد تا به جای فرزند قربانی کند و سنتی برای آیندگان در مراسم
حج و سرزمین
منی از خود بگذارد.
به موردی از کاربرد
ذبح در قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ فَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ.) (ما قربانى عظيمى را فداى او كرديم)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى ما فرزند او را فدا داديم به
ذبحى عظيم كه بنا بر آنچه در روايات آمده عبارت بود از قوچى كه جبرئيل از ناحيه خداى تعالى آورد. و مراد از
ذبح عظيم بزرگى جثه قوچ نيست، بلكه چون از ناحيه خدا آمد و خداى تعالى آن را عوض اسماعيل قرار داد عظمت داشت.
ابراهیم (علیه‌السّلام) پس از آنکه آماده
ذبح کردن فرزند برومند خویش شد و با نهایت تسلیم و رضا بی‌آنکه خم به ابرو آورد به امتثال این فرمان شتافت و پس از آنکه کارد برنده در گلوی لطیف فرزندش کمترین اثر نگذاشت برای این که برنامه‌اش ناتمام نماند و در پیشگاه خدا قربانی کرده باشد و آرزویش برآورده شود، خداوند قوچی بزرگ فرستاد تا به جای فرزند قربانی کند و سنتی برای آیندگان در مراسم حج و سرزمین منی از خود بگذارد، چنان که قرآن می‌گوید:
«ما
ذبح عظیمی را فدای او کردیم» (وَ فَدَیْنٰاهُ
بِذِبْحٍ عَظِیمٍ) در این که عظمت این
ذبح از چه نظر بوده از نظر جسمانی و ظاهری؟ و یا از جهت این که فدای فرزند ابراهیم شد؟ و یا از نظر این که برای خدا و در راه خدا بود؟ و یا از این نظر که این
قربانی از سوی خدا برای ابراهیم فرستاده شد؟ مفسران گفتگوهای فراوانی دارند، ولی هیچ مانعی ندارد که تمام این جهات در
ذبح عظیم جمع، و از دیدگاه‌های مختلف دارای عظمت باشد.
یکی از نشانه‌های عظمت این
ذبح آن است که با گذشت زمان، سال به سال وسعت بیشتری یافته، و الآن در هر سال بیش از یک‌میلیون به یاد آن
ذبح عظیم
ذبح می‌کنند و خاطره‌اش را زنده نگه می‌دارند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ذبح»، ج۲، ص۷۸.
