• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دَم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دَم (به فتح دال) از واژگان نهج البلاغه به معنای خون است.
اصل آن دَمِىَ (با ياء) و به قولى دَمَو (با واو) است.
از این کلمه سى و نه مورد در «نهج‌ البلاغه» آمده است.




دَم: به معنای خون است و اصل آن دَمِىَ (با ياء) و به قولى دَمَو (با واو) است.



به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - الدَّمِ - نامه ۱۰ (نامه حضرت به معاویه)

حضرت علی (علیه‌السلام) به معاویه مى‌نويسد: «فإِنكَ مُتْرَفٌ قَدْ أَخَذَ الشَّيْطانُ مِنْكَ مَأْخَذَهُ، وَ بَلَغَ فيكَ أَمَلَهُ، وَ جَرَى مِنْكَ مَجْرَى الرُّوحِ وَ الدَّمِ
«شیطان راه خود را در تو يافته و در وجودت به آرزوى خود رسيده و در پيكرت مانند روح و خون جارى شده است.»


۲.۲ - دِماءَنا ، دِماءَهُمْ - خظبه ۲۰۶ (حضرت به یارانش در صفین)

و حضرت در صفّین به ياران خويش فرمود: «وَ قُلْتُمْ مَكانَ سَبِّكُمْ إِيّاهُمْ: اللَّهُمَّ احْقِنْ دِماءَنا وَ دِماءَهُمْ»
«به جاى فحش به اهل شام، بگويند: خدايا خون‌هاى ما و خون‌هاى آن‌ها را حفظ كن.»



از این کلمه سى و نه بار در «نهج‌ البلاغه» آمده است.



۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۱، ص ۳۹۵.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ص ۱۴۶.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۹۳، نامه ۱۰.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج ۳، ص ۱۲، نامه ۱۰.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۳۷۰، نامه ۱۰.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۵۷۷، نامه ۱۰.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۶۳۱.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۶۳۷.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج ۹، ص ۱۳۸.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۱۸، ص ۲۳.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۵، ص ۸۷.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۱۲، خطبه ۲۰۶.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج ۲، ص ۲۱۱، خطبه ۲۰۱.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۳۲۳، خطبه ۲۰۶.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۵۰۳، خطبه ۲۰۶.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۲۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۲۳.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج ۸، ص ۱۰۱.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۱۳، ص ۹۴.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۱، ص ۲۳.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۹۳، نامه ۱۰.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۱۲، خطبه ۲۰۶.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۲۰۷، خطبه ۹۰.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۷۹، خطبه ۲۷.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۷۲۷، خطبه.    
۲۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۷۲۷، نامه ۵۳.    
۲۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۹۴، نامه ۱۰.    
۲۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۸۷، نامه ۶.    
۲۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۷۳۵، نامه ۵۸.    
۳۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۲۳۳، خطبه ۱۰۴.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۷۲۷، نامه ۵۳.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۱۱، خطبه ۵۱.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۶۴، خطبه ۱۷.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۸۳۱، حکمت ۲۴۳.    
۳۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۲۵، خطبه ۱۵۱.    
۳۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۳۷، خطبه ۲۲۰.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «دم»، ج۱، ص۳۹۵.    






جعبه ابزار