• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دشمنی با محمد (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



در طول رسالت پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) همیشه عده‌ای با آن حضرت عداوت و دشمنی می‌کردند. در این مقاله آیات مرتبط با دشمنی با محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌شوند.

فهرست مندرجات

۱ - حرمت دشمنى با پیامبر
۲ - حکم دشمنی با پیامبر
۳ - آثار دشمنى با پیامبر
       ۳.۱ - حبط عمل‌
       ۳.۲ - خسران‌
       ۳.۳ - خوارى‌
       ۳.۴ - سلطه گمراهان‌
       ۳.۵ - مهجور ماندن
       ۳.۶ - واگذاری به خود
       ۳.۷ - جدا شده از خوبی‌ها
       ۳.۸ - مقطوع‌النسل بودن
۴ - آرزوى دشمنان پیامبر
۵ - انذار دشمنان پیامبر
۶ - تبرّى از دشمنان پیامبر
       ۶.۱ - اجر برائت جوینده
              ۶.۱.۱ - رضایت
              ۶.۱.۲ - بهشت و تأیید الهی
       ۶.۲ - نشانه مؤید بودن
       ۶.۳ - نشانه ایمان راستین
۷ - تهديد دشمنان پیامبر
       ۷.۱ - تهدید به هلاکت
       ۷.۲ - تهدید به فرو بردن در زمین
       ۷.۳ - تهدید به عذاب ناگهانی
       ۷.۴ - تهدید به بازخواست سخت
       ۷.۵ - تهدید به عذاب‌های نابودکننده
       ۷.۶ - علامت‌گذاری روی بینی
۸ - حشر دشمنان پیامبر
۹ - دوستى با دشمنان پیامبر
       ۹.۱ - نشانه نفاق
       ۹.۲ - ناسازگاری با ایمان به خدا
       ۹.۳ - ناسازگاری با ایمان به قیامت
       ۹.۴ - اجتناب از دوستی
              ۹.۴.۱ - نشانه ایمان راستین
              ۹.۴.۲ - برخورداری از حمایت الهی
              ۹.۴.۳ - عامل رستگاری
              ۹.۴.۴ - اوصاف حزب الله
۱۰ - كيفر دشمنان پیامبر
       ۱۰.۱ - عقوبت شدید
       ۱۰.۲ - تبعید
       ۱۰.۳ - شوم‌ترین جایگاه در قیامت
       ۱۰.۴ - گرفتن با موهای بالای پیشانی در قیامت
       ۱۰.۵ - آوارگی
       ۱۰.۶ - کیفر اخروی همسر ابولهب
       ۱۰.۷ - دوزخی شدن ابولهب
۱۱ - مصاديق دشمنان پیامبر
       ۱۱.۱ - ابوجهل‌
       ۱۱.۲ - ابولهب‌
       ۱۱.۳ - اخنس بن شريق‌
       ۱۱.۴ - حزب شيطان‌
       ۱۱.۵ - عاص بن وائل‌
       ۱۱.۶ - كافران‌
       ۱۱.۷ - کافران غزوه بدر
       ۱۱.۸ - مشركان‌
       ۱۱.۹ - مفسدان‌
       ۱۱.۱۰ - منافقان‌
              ۱۱.۱۰.۱ - دشمنی کینه‌توزانه
              ۱۱.۱۰.۲ - اصرار بر دشمنی
              ۱۱.۱۰.۳ - کتمان دشمنی
              ۱۱.۱۰.۴ - هشدار خداوند
              ۱۱.۱۰.۵ - به گمراهی کشیدن پیامبر
       ۱۱.۱۱ - وليد بن مغيره
       ۱۱.۱۲ - همسر ابولهب‌
              ۱۱.۱۲.۱ - سخن‌چینی علیه پيامبر
              ۱۱.۱۲.۲ - آزاررساندن
       ۱۱.۱۳ - يهود
              ۱۱.۱۳.۱ - یهودیان بنی‌نضیر
              ۱۱.۱۳.۲ - عذاب اخروی یهود
۱۲ - مهلت به دشمنان پیامبر
۱۳ - كيفر دشمنى با پیامبر
       ۱۳.۱ - عذاب رسواگر
       ۱۳.۲ - عذاب جهنم
       ۱۳.۳ - خلود در دوزخ
       ۱۳.۴ - عذاب اخروی
۱۴ - پانویس
۱۵ - منبع


حرمت دشمنی با محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. وَ مَنْ يُشاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدى‌ وَ يَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ ما تَوَلَّى وَ نُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِيراً.
۲. ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشاقِقِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ‌ ذلِكُمْ فَذُوقُوهُ وَ أَنَّ لِلْكافِرِينَ عَذابَ النَّارِ.
۳. أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يُحادِدِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِداً فِيها ذلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيمُ.
۴. وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ وَ كَفى‌ بِرَبِّكَ هادِياً وَ نَصِيراً الَّذِينَ يُحْشَرُونَ عَلى‌ وُجُوهِهِمْ إِلى‌ جَهَنَّمَ أُوْلئِكَ شَرٌّ مَكاناً وَ أَضَلُّ سَبِيلًا.
۵. إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ شَاقُّوا الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدى‌ لَنْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئاً وَ سَيُحْبِطُ أَعْمالَهُمْ.
۶. إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ كُبِتُوا كَما كُبِتَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ‌ ... وَ لِلْكافِرِينَ عَذابٌ مُهِينٌ.
۷. أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوى‌ ثُمَّ يَعُودُونَ لِما نُهُوا عَنْهُ وَ يَتَناجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ مَعْصِيَةِ الرَّسُولِ وَ إِذا جاؤُكَ حَيَّوْكَ بِما لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ وَ يَقُولُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ لَوْ لا يُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِما نَقُولُ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَها فَبِئْسَ الْمَصِيرُ.
۸. إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ فِي الْأَذَلِّينَ.
۹. ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ.


دشمنى و مخالفت با پيامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله در حكم دشمنی با خدا:
۱. ... وَ مَنْ يُشاقِقِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ.
۲. أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يُحادِدِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِداً فِيها ....
۳. إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ شَاقُّوا الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدى‌ لَنْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئاً وَ سَيُحْبِطُ أَعْمالَهُمْ.
۴. إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ كُبِتُوا كَما كُبِتَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ‌ ....
۵. إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ فِي الْأَذَلِّينَ.
۶. ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ.




۳.۱ - حبط عمل‌

دشمنى با محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، از عوامل حبط عمل:
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ شَاقُّوا الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدى‌ لَنْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئاً وَ سَيُحْبِطُ أَعْمالَهُمْ.

۳.۲ - خسران‌

دشمنى با محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، از عوامل خسران حزب شیطان:
اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ‌ ... أُولئِكَ حِزْبُ الشَّيْطانِ أَلا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطانِ هُمُ الْخاسِرُونَ‌ إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ....

۳.۳ - خوارى‌

دشمنى با پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، سبب قرار گرفتن در زمره خوارشدگان:
۱. إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ كُبِتُوا كَما كُبِتَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ‌ ... وَ لِلْكافِرِينَ عَذابٌ مُهِينٌ.
۲. إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ فِي الْأَذَلِّينَ.

۳.۴ - سلطه گمراهان‌

رها شدن در ورطه ولایت و حکومت گمراهان، از آثار دشمنى با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ مَنْ يُشاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدى‌ وَ يَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ ما تَوَلَّى وَ نُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِيراً.

۳.۵ - مهجور ماندن

مهجور ماندن نام دشمنان پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در تاریخ، بشارت خداوند به آن حضرت:
إِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ . امام حسن عليه السلام -در مجلس مباحثه با معاويه و ياران او- سخن گفت و فرمود: عاص بن وائل گفت: محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله مردى ابتر است كه براى او فرزندى نيست و اگر بميرد -نام و- ياد او تمام مى‌شود، پس خداى تبارك و تعالى -خطاب به رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله اين آيه را- نازل فرمود: «إنّ شانئك هو الأبتر».

۳.۶ - واگذاری به خود

خداوند، واگذاركننده دشمنان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله، به حال خود:
وَ مَنْ يُشاقِقِ الرَّسُولَ‌ ... نُوَلِّهِ ما تَوَلَّى‌ ....

۳.۷ - جدا شده از خوبی‌ها

دشمن پيامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله، دور و جدا شده از همه خوبيها:
إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ إِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ.

۳.۸ - مقطوع‌النسل بودن

ابتر (مقطوع‌النّسل) شدن دشمنان پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله:
إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ إِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ . برخى مفسّران گفته‌اند: اين سوره از جهات مختلف برصدق پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و صحّت نبوّت آن حضرت دلالت دارد، از جمله اينكه خداوند به آن حضرت وعده پیروزی بر دشمنان و خبر از سقوط و قطع دین يا نسل آنان داده است و اين خبر نيز محقّق شده است.


دشمنان پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، در آرزوی مرگ آن حضرت:
۱. وَ ما جَعَلْنا لِبَشَرٍ مِنْ قَبْلِكَ الْخُلْدَ أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ‌ الْخالِدُونَ. بنابراينكه مراد از «فهم الخالدون» به معناى آرزوى مرگ پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى دشمنان آن حضرت باشد.
۲. فَإِمَّا نَذْهَبَنَّ بِكَ فَإِنَّا مِنْهُمْ مُنْتَقِمُونَ.
۳. أَمْ يَقُولُونَ شاعِرٌ نَتَرَبَّصُ بِهِ رَيْبَ الْمَنُونِ‌ قُلْ تَرَبَّصُوا فَإِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُتَرَبِّصِينَ.
۴. قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ أَهْلَكَنِيَ اللَّهُ وَ مَنْ مَعِيَ أَوْ رَحِمَنا فَمَنْ يُجِيرُ الْكافِرِينَ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ.
۵. وَ إِنْ يَكادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ‌. «زلق» به معناى لغزاندن است. «ازلاق» به معناى صرع -افكندن و لغزاندن‌- آمده كه كنايه از قتل و به هلاکت رساندن است. مقصود از «ازلاق به ابصار» چشم زخم زدن است.


انذار دشمنان متعصّب پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، از اهداف قرآن و از وظایف محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
فَإِنَّما يَسَّرْناهُ بِلِسانِكَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِينَ وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا.




۶.۱ - اجر برائت جوینده



۶.۱.۱ - رضایت

رضایت از خدا و رضاى او، اجر مؤمن برائت جوينده از دشمنان خدا و رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله:
لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... أُولئِكَ‌ ... رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ‌ ....

۶.۱.۲ - بهشت و تأیید الهی

بهشت خلد و تأیید الهی، اجر مؤمن متبرّى از دشمنان خدا و رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله:
لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... أُولئِكَ‌ ... وَ يُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها ....

۶.۲ - نشانه مؤید بودن

تبرّى از دشمنان پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، نشانه مؤيّد بودن انسان به روحى از جانب خداوند:
لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... أُولئِكَ‌ ... وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ‌ ....

۶.۳ - نشانه ایمان راستین

تبرّی از دشمنان رسول خداصلی‌الله‌علیه‌وآله، از نشانه‌هاى ایمان راستین:
۱. أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ لَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لَا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً ....
۲. لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمانَ‌ ....




۷.۱ - تهدید به هلاکت

تهدید خداوند به دشمنان توطئه‌گر عليه پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، به هلاکت در حال وحشت و هراس:
أَ فَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُوا السَّيِّئاتِ أَنْ يَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَيْثُ لا يَشْعُرُونَ‌ أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلى‌ تَخَوُّفٍ‌ ....

۷.۲ - تهدید به فرو بردن در زمین

خداوند، تهديدكننده دشمنان پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله به فرو بردن در زمین:
أَ فَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُوا السَّيِّئاتِ أَنْ يَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ‌ ... «افَامن ...» استفهام انكارى است. خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و مؤمنان مى‌فرمايد: دشمنان و توطئه‌گران جز اين نبايد انتظار داشته باشند كه يا به فرو رفتن در زمين به طور ناگهانى هلاك شوند، يا به صورت جمعى و يا يكى يكى هلاك گردند.

۷.۳ - تهدید به عذاب ناگهانی

خداوند، تهديدكننده دشمنان توطئه‌گر پيامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله، به عذابی ناگهانی:
أَ فَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُوا السَّيِّئاتِ أَنْ يَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَيْثُ لا يَشْعُرُونَ‌ أَوْ يَأْخُذَهُمْ فِي تَقَلُّبِهِمْ فَما هُمْ بِمُعْجِزِينَ.

۷.۴ - تهدید به بازخواست سخت

تهديد شدن دشمنان پيامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله به بازخواستى سخت، در صورت تداوم بر مخالفت و دشمنى با آن حضرت:
أَ رَأَيْتَ الَّذِي يَنْهى‌ عَبْداً إِذا صَلَّى‌ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّى‌ أَ لَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرى‌ كَلَّا لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعاً بِالنَّاصِيَةِ ناصِيَةٍ كاذِبَةٍ خاطِئَةٍ. بر اساس يك قول، آيات ياد شده درباره ابوجهل نازل شده و مراد از «عبد» در آيه پيامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله است.

۷.۵ - تهدید به عذاب‌های نابودکننده

هشدار خداوند به دشمنان توطئه‌گر عليه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از گرفتار شدن به انواع عذابهاى نابودكننده:
وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ‌ ... أَ فَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُوا السَّيِّئاتِ أَنْ يَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَيْثُ لا يَشْعُرُونَ‌ أَوْ يَأْخُذَهُمْ فِي تَقَلُّبِهِمْ فَما هُمْ‌ بِمُعْجِزِينَ‌ أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلى‌ تَخَوُّفٍ‌ ... مقصود از «مكروا السّيّئات» مكر اهل مکّه عليه‌ رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله است.

۷.۶ - علامت‌گذاری روی بینی

علامت‌گذاری خداوند بر روی بینی دشمنان پيامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله و قرآن به منظور اهانت قق به آنان و تحقيرشان در قيامت:
۱. مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ‌ إِذا تُتْلى‌ عَلَيْهِ آياتُنا قالَ أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ‌ سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ.
۲. وَ لا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَهِينٍ‌ إِذا تُتْلى‌ عَلَيْهِ آياتُنا قالَ أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ‌ سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ‌ . «نَسم» از «وسم» به معناى اثر گذاشتن و «خرطوم» به معناى بينى فيل است. تعبير از «انف» به خرطوم براى اهانت و تحقير است. بر اساس ظاهر آيه، اين علامت‌گذارى در قيامت است نه دنيا.


حشر دشمنان و مخالفان پیامبر، در نهايت ذلّت و خواری:
وَ قالَ الرَّسُولُ يا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ‌ ... الَّذِينَ يُحْشَرُونَ عَلى‌ وُجُوهِهِمْ إِلى‌ جَهَنَّمَ أُوْلئِكَ شَرٌّ مَكاناً وَ أَضَلُّ سَبِيلًا.




۹.۱ - نشانه نفاق

دوستی با دشمنان پيامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله، نشانه نفاق مسلمانان:
إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... مراد از «الّذين يحادّون» با توجّه به آيات سابق، منافقان است.

۹.۲ - ناسازگاری با ایمان به خدا

ناسازگارى دوستى با دشمنان محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله با ایمان به خدا:
لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ كانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ يُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ أُولئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.

۹.۳ - ناسازگاری با ایمان به قیامت

ناسازگارى دوستى با دشمنان پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با ایمان به آخرت:
لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ كانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ يُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ أُولئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.

۹.۴ - اجتناب از دوستی



۹.۴.۱ - نشانه ایمان راستین

به دوستى برنگزيدن دشمنان پيامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله به رغم پدر، مادر، فرزند و عشیره بودن آنان، نشانه ایمان راستین:
لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ كانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ يُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ أُولئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.

۹.۴.۲ - برخورداری از حمایت الهی

اجتناب از دوستى با دشمنان محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله، موجب برخوردارى از حمایت روحى از جانب خدا:
لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ كانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ يُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ أُولئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.

۹.۴.۳ - عامل رستگاری

قطع رابطه دوستى با دشمنان پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، از عوامل رستگاری:
لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ كانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ يُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ أُولئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.

۹.۴.۴ - اوصاف حزب الله

قطع رابطه دوستانه با دشمنان محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله، از اوصاف حزب‌الله:
لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ كانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ يُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ أُولئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.




۱۰.۱ - عقوبت شدید

عقوبت شديد، کیفر الهی براى دشمنان محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشاقِقِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ.
۲. وَ لَوْ لا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيا وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابُ النَّارِ ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ.

۱۰.۲ - تبعید

تبعید دشمنان محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، نمونه‌اى از كيفر آنان:
وَ لَوْ لا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيا وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابُ النَّارِ ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ.

۱۰.۳ - شوم‌ترین جایگاه در قیامت

كافرانِ دشمن با پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله داراى شوم‌ترين جايگاه و بى‌راهه‌ترين مسير، در قیامت:
وَ قالَ الرَّسُولُ‌ ... وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ‌ ... وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا .... أُوْلئِكَ شَرٌّ مَكاناً وَ أَضَلُّ سَبِيلًا.

۱۰.۴ - گرفتن با موهای بالای پیشانی در قیامت

گرفتن موهاى بالاى پیشانی دشمنان پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در قيامت، به سبب دشمنی آنان با آن حضرت و نماز:
أَ رَأَيْتَ الَّذِي يَنْهى‌ عَبْداً إِذا صَلَّى‌ كَلَّا لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعاً بِالنَّاصِيَةِ.

۱۰.۵ - آوارگی

آواره شدن بنی‌نضیر از كاشانه خود، كيفر دشمنى آنان با خدا و پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ مِنْ دِيارِهِمْ‌ ... وَ لَوْ لا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلاءَ ... ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... با توجه به شأن نزول، آيه در مورد بنى‌نضير است.

۱۰.۶ - کیفر اخروی همسر ابولهب

كيفر ديدن همسر ابولهب در آخرت، بر اثر دشمنى با پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
تَبَّتْ يَدا أَبِي لَهَبٍ وَ تَبَ‌ وَ امْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ‌ فِي جِيدِها حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ.

۱۰.۷ - دوزخی شدن ابولهب

دشمنى ابولهب با پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله سبب دوزخی شدن وى:
تَبَّتْ يَدا أَبِي لَهَبٍ وَ تَبَ‌ سَيَصْلى‌ ناراً ذاتَ لَهَبٍ.




۱۱.۱ - ابوجهل‌

ابوجهل، از دشمنان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ و مخالف با نماز خواندن حضرت:
إِنَّ إِلى‌ رَبِّكَ الرُّجْعى‌ أَ رَأَيْتَ الَّذِي يَنْهى‌ عَبْداً إِذا صَلَّى‌ . بر اساس يك قول، آيات ياد شده درباره ابوجهل نازل شده و مراد از «عبد» در آيه پيامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله است.

۱۱.۲ - ابولهب‌

ابولهب، از دشمنان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ و ناكام در دشمنى خود با آن حضرت:
تَبَّتْ يَدا أَبِي لَهَبٍ وَ تَبَ‌ . بى‌اثر بودن كوششهاى ابولهب، از جمله «تبّت يدا ابى‌لهب» برمى‌آيد كه خبر از تباهى اعمال او مى‌دهد، چنان كه شأن نزول آيه بيانگر تلاشهاى او بر ضدّ پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و اهداف الهى حضرت است.

۱۱.۳ - اخنس بن شريق‌

خداوند، فاش‌كننده دشمنى درونى «اخنس بن شریق» منافق با پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به رغم اظهار علاقه‌اش به آن حضرت:
وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يُشْهِدُ اللَّهَ عَلى‌ ما فِي قَلْبِهِ وَ هُوَ أَلَدُّ الْخِصامِ‌. برخى مفسّران، نزول آيه مزبور را درباره سوزاندن مزارع و پى كردن چهارپايان مسلمانان به وسيله اخنس بن شريق دانسته‌اند.

۱۱.۴ - حزب شيطان‌

حزب شیطان، از دشمنان رسول اكرم پیصلی‌الله‌علیه‌وآله‌:
... أُولئِكَ حِزْبُ الشَّيْطانِ‌ ... إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... «إنّ الّذين يحادّون ...» جمله استينافى و بيانگر خسرانى است كه در آيه پيشين مطرح شده، و از طرفى بيان مى‌كند كسانى كه در آيات پيشين از آنان ياد شده، يعنى منافقان، دشمنان خدا و رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله هستند. به عبارتى، منافقان از حزب شیطان و زيانكاران قلمداد شده‌اند و زيانكاران، از دشمنان خدا و رسول خدا، نتيجه اينكه حزب شيطان از دشمنان رسول خدا مى‌باشند.

۱۱.۵ - عاص بن وائل‌

ابتر خوانده شدن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى عاص بن وائل:
إِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ . «شانئ» به معناى كينه‌ورز و دشمن است. «ابتَر» يعنى منقطع از هر خير. روايات به صورت مستفيض دلالت دارد كه سوره کوثر درباره كسى نازل گرديده كه پس از وفات پسر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به نام عبدالله، آن حضرت را «ابتر» خوانده بود. نام اين شخص را «عاص بن وائل» ذكر كرده‌اند.

۱۱.۶ - كافران‌

کافران، از دشمنان محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌:
۱. إِذْ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى الْمَلائِكَةِ أَنِّي مَعَكُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِينَ آمَنُوا سَأُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ فَاضْرِبُوا فَوْقَ الْأَعْناقِ وَ اضْرِبُوا مِنْهُمْ كُلَّ بَنانٍ‌ ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشاقِقِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ.
۲. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَ عَدُوَّكُمْ أَوْلِياءَ تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَ قَدْ كَفَرُوا بِما جاءَكُمْ مِنَ الْحَقِّ يُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَ إِيَّاكُمْ أَنْ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ‌ رَبِّكُمْ إِنْ كُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهاداً فِي سَبِيلِي وَ ابْتِغاءَ مَرْضاتِي تُسِرُّونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَ أَنَا أَعْلَمُ بِما أَخْفَيْتُمْ وَ ما أَعْلَنْتُمْ وَ مَنْ يَفْعَلْهُ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِيلِ.

۱۱.۷ - کافران غزوه بدر

كافران شركت كننده در غزوه بدر، از دشمنان خدا و رسول:
۱. وَ إِذْ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتَيْنِ‌ ... إِذْ يُوحِي رَبُّكَ‌ ... سَأُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ‌ ...
۲. ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... آيات درباره غزوه بدر است.

۱۱.۸ - مشركان‌

مشرکان، از دشمنان محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌:
۱. وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمنِ قالُوا وَ مَا الرَّحْمنُ أَ نَسْجُدُ لِما تَأْمُرُنا وَ زادَهُمْ نُفُوراً.
۲. وَ قالُوا أَ آلِهَتُنا خَيْرٌ أَمْ هُوَ ما ضَرَبُوهُ لَكَ إِلَّا جَدَلًا بَلْ هُمْ قَوْمٌ خَصِمُونَ.

۱۱.۹ - مفسدان‌

مفسدان كفرپيشه، از دشمنان محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌:
۱. وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يُشْهِدُ اللَّهَ عَلى‌ ما فِي قَلْبِهِ وَ هُوَ أَلَدُّ الْخِصامِ‌ وَ إِذا تَوَلَّى سَعى‌ فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيها وَ يُهْلِكَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ الْفَسادَ . بنا بر احتمالى، مراد از «و من النّاس» منافقان است.
[۱۳۰] الجوهر الثّمين، ج ۱، ص ۲۰۸.

۲. وَ مِنْهُمْ مَنْ يُؤْمِنُ بِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ لا يُؤْمِنُ بِهِ وَ رَبُّكَ أَعْلَمُ بِالْمُفْسِدِينَ‌. امام باقر عليه‌السلام درباره «و منهم من لايؤمن» فرمود: آنان دشمنان محمّد و آل‌محمّد عليهم‌السلام اند.

۱۱.۱۰ - منافقان‌



۱۱.۱۰.۱ - دشمنی کینه‌توزانه

دشمنى كينه‌توزانه منافقان، با اسلام و پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يُشْهِدُ اللَّهَ عَلى‌ ما فِي قَلْبِهِ وَ هُوَ أَلَدُّ الْخِصامِ‌ . بنا بر احتمالى، مراد از «و من النّاس» منافقان است.
[۱۳۴] الجوهر الثّمين، ج ۱، ص ۲۰۸.

۲. يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ لِيُرْضُوكُمْ وَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَحَقُّ أَنْ يُرْضُوهُ إِنْ كانُوا مُؤْمِنِينَ‌ يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِي قُلُوبِهِمْ قُلِ اسْتَهْزِؤُا إِنَّ اللَّهَ مُخْرِجٌ ما تَحْذَرُونَ.
۳. يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ الْكُفَّارَ وَ الْمُنافِقِينَ‌ ... يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ ... وَ هَمُّوا بِما لَمْ يَنالُوا وَ ما نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْناهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ‌ ... طبق يك نقل، آيات ياد شده درباره اهل عقبه نازل شده است. آنان با مشورت و برنامه‌ريزى تصميم گرفتند پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را در مسير عبور از عقبه، هنگام بازگشت از تبوک، ترور كنند. خداوند آن حضرت را از اين توطئه باخبر ساخت.
۴. أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ما هُمْ مِنْكُمْ وَ لا مِنْهُمْ وَ يَحْلِفُونَ عَلَى الْكَذِبِ وَ هُمْ‌ يَعْلَمُونَ‌ إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ فِي الْأَذَلِّينَ‌ كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلِي إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ.
۵. إِذا جاءَكَ الْمُنافِقُونَ‌ ... وَ إِذا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسامُهُمْ وَ إِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ.

۱۱.۱۰.۲ - اصرار بر دشمنی

اصرار منافقان بر نجوا و دشمنى با پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوى‌ ثُمَّ يَعُودُونَ لِما نُهُوا عَنْهُ وَ يَتَناجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ مَعْصِيَةِ الرَّسُولِ‌ ....

۱۱.۱۰.۳ - کتمان دشمنی

منافقان، كتمان‌كننده دشمنى خود با پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَ‌ ... يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ لِيُرْضُوكُمْ‌ ... أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يُحادِدِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِي قُلُوبِهِمْ‌ ....
۲. يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ الْكُفَّارَ وَ الْمُنافِقِينَ‌ ... يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ ... وَ هَمُّوا بِما لَمْ يَنالُوا وَ ما نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْناهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مِنْ فَضْلِهِ‌ ....

۱۱.۱۰.۴ - هشدار خداوند

هشدار خداوند به منافقان، درباره افشاى دشمنى آنان با محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَ‌ ... يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ لِيُرْضُوكُمْ‌ ... أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يُحادِدِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِي قُلُوبِهِمْ‌ ....

۱۱.۱۰.۵ - به گمراهی کشیدن پیامبر

تلاش عدّه‌اى از منافقان، براى به گمراهى كشانيدن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ رَحْمَتُهُ لَهَمَّتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ أَنْ يُضِلُّوكَ‌ ... بر اساس يك احتمال، مقصود از «طائفة منهم» منافقان است كه براى به قتل رساندن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله اقدام كردند.

۱۱.۱۱ - وليد بن مغيره

••• انديشه عميق و مداوم ولید بن مغیره، عليه قرآن و پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
إِنَّهُ فَكَّرَ وَ قَدَّرَ فَقُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ ثُمَّ قُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ ثُمَّ قُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ ثُمَّ نَظَرَ ثُمَّ عَبَسَ وَ بَسَرَ ثُمَّ أَدْبَرَ وَ اسْتَكْبَرَ. به گفته برخى، شأن نزول آيات ياد شده وليد بن مغيره مخزومى است كه صاحب مال و پسران زيادى بود.

••• رويگردانى كامل وليدبن‌مغيره (از دشمنان پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله) از آیات الهی و دعوت آن حضرت:
إِنَّهُ فَكَّرَ وَ قَدَّرَ فَقُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ ثُمَّ نَظَرَ ثُمَّ عَبَسَ وَ بَسَرَ ثُمَّ أَدْبَرَ وَ اسْتَكْبَرَ.

۱۱.۱۲ - همسر ابولهب‌



۱۱.۱۲.۱ - سخن‌چینی علیه پيامبر

سخن‌چینی و آتش‌افروزى همسر ابى‌لهب، بين مردم و بر ضدّ پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
تَبَّتْ يَدا أَبِي لَهَبٍ وَ تَبَ‌ وَ امْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ‌ فِي جِيدِها حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ.

۱۱.۱۲.۲ - آزاررساندن

آزار رسانيدن همسر ابولهب به پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله:
تَبَّتْ يَدا أَبِي لَهَبٍ وَ تَبَ‌ وَ امْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ‌. در شأن نزول آيه نقل شده است: امّ‌جمیل براى آزار رساندن به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، در راه ايشان خار و خاشاك مى‌ريخت.

۱۱.۱۳ - يهود



۱۱.۱۳.۱ - یهودیان بنی‌نضیر

دشمنى يهود بنی‌نضیر با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله موجب تبعید آنان:
هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا ... وَ لَوْ لا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيا ... ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... مقصود از «الّذين كفروا ...» یهود بنى‌نضير است.

۱۱.۱۳.۲ - عذاب اخروی یهود

عذاب اخروى یهود، كيفر دشمنى آنان با پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ لَوْ لا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيا وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابُ النَّارِ ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ.


مهلت خداوند به دشمنان محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌:
وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَياطِينَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلى‌ بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً وَ لَوْ شاءَ رَبُّكَ ما فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَ ما يَفْتَرُونَ.




۱۳.۱ - عذاب رسواگر

دشمنى با پيامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله، سبب عذابی رسواگر:
۱. أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يُحادِدِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِداً فِيها ذلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيمُ.
۲. إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ كُبِتُوا كَما كُبِتَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ قَدْ أَنْزَلْنا آياتٍ بَيِّناتٍ وَ لِلْكافِرِينَ عَذابٌ مُهِينٌ.

۱۳.۲ - عذاب جهنم

مخالفت و دشمنى با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله موجب عذاب جهنّم:
۱. وَ مَنْ يُشاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدى‌ وَ يَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ ما تَوَلَّى وَ نُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِيراً.
۲. ... وَ مَنْ يُشاقِقِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ‌ ذلِكُمْ فَذُوقُوهُ وَ أَنَّ لِلْكافِرِينَ عَذابَ النَّارِ.
۳. أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يُحادِدِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِداً فِيها ذلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيمُ.
۴. وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ وَ كَفى‌ بِرَبِّكَ هادِياً وَ نَصِيراً الَّذِينَ يُحْشَرُونَ عَلى‌ وُجُوهِهِمْ إِلى‌ جَهَنَّمَ أُوْلئِكَ شَرٌّ مَكاناً وَ أَضَلُّ سَبِيلًا.
۵. إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ كُبِتُوا كَما كُبِتَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ‌ ... وَ لِلْكافِرِينَ عَذابٌ مُهِينٌ.
۶. أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوى‌ ... وَ يَتَناجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ مَعْصِيَةِ الرَّسُولِ‌ ... حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ‌ ....
۷. وَ لَوْ لا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيا وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابُ النَّارِ ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ.
۸. إِلَّا بَلاغاً مِنَ اللَّهِ وَ رِسالاتِهِ وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِدِينَ فِيها أَبَداً.

۱۳.۳ - خلود در دوزخ

دشمنى با پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از اسباب خلود در دوزخ:
أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يُحادِدِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِداً فِيها ....

۱۳.۴ - عذاب اخروی

دشمنى يهود بنی‌نضیر با پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله موجب عذاب اخروى آنان:
هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ‌ ... وَ لَوْ لا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيا وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابُ النَّارِ ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ.


۱. نساء/سوره۴، آیه۱۱۵.    
۲. انفال/سوره۸، آیه۱۳.    
۳. انفال/سوره۸، آیه۱۴.    
۴. توبه/سوره۹، آیه۶۳.    
۵. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۱.    
۶. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۴.    
۷. محمّد/سوره۴۷، آیه۳۲.    
۸. مجادله/سوره۵۸، آیه۵.    
۹. مجادله/سوره۵۸، آیه۸.    
۱۰. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۰.    
۱۱. حشر/سوره۵۹، آیه۴.    
۱۲. انفال/سوره۸، آیه۱۳.    
۱۳. توبه/سوره۹، آیه۶۳.    
۱۴. محمّد/سوره۴۷، آیه۳۲.    
۱۵. مجادله/سوره۵۸، آیه۵.    
۱۶. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۰.    
۱۷. حشر/سوره۵۹، آیه۴.    
۱۸. محمّد/سوره۴۷، آیه۳۲.    
۱۹. مجادله/سوره۵۸، آیه۱۹.    
۲۰. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۰.    
۲۱. مجادله/سوره۵۸، آیه۵.    
۲۲. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۰.    
۲۳. نساء/سوره۴، آیه۱۱۵.    
۲۴. کوثر/سوره۱۰۸، آیه۳.    
۲۵. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۱، ص۴۱۱.    
۲۶. عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، ج ۵، ص ۶۸۴، ح ۲۳.    
۲۷. نساء/سوره۴، آیه۱۱۵.    
۲۸. کوثر/سوره۱۰۸، آیه۱.    
۲۹. کوثر/سوره۱۰۸، آیه۳.    
۳۰. کوثر/سوره۱۰۸، آیه۱.    
۳۱. کوثر/سوره۱۰۸، آیه۳.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص ۸۳۸.    
۳۳. انبیاء/سوره۲۱، آیه۳۴.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۷، ص ۷۴.    
۳۵. زخرف/سوره۴۳، آیه۴۱.    
۳۶. طور/سوره۵۲، آیه۳۰.    
۳۷. طور/سوره۵۲، آیه۳۱.    
۳۸. ملک/سوره۶۷، آیه۲۸.    
۳۹. قلم/سوره۶۸، آیه۵۱.    
۴۰. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۹، ص ۳۸۸.    
۴۱. مریم/سوره۱۹، آیه۹۷.    
۴۲. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۴۳. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۴۴. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۴۵. توبه/سوره۹، آیه۱۶.    
۴۶. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۴۷. نحل/سوره۱۶، آیه۴۵.    
۴۸. نحل/سوره۱۶، آیه۴۷.    
۴۹. نحل/سوره۱۶، آیه۴۵.    
۵۰. طوسی، محمد بن حسن، التّبیان فی تفسیر القرآن، ج ۶، ص ۳۸۵.    
۵۱. نحل/سوره۱۶، آیه۴۵.    
۵۲. نحل/سوره۱۶، آیه۴۶.    
۵۳. علق/سوره۹۶، آیه۹.    
۵۴. علق/سوره۹۶، آیه۱۰.    
۵۵. علق/سوره۹۶، آیات۱۳-۱۶.    
۵۶. طوسی، محمد بن حسن، التّبیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۳۸۱.    
۵۷. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج۲۴، ص۵۲۳.    
۵۸. نحل/سوره۱۶، آیه۴۳.    
۵۹. نحل/سوره۱۶، آیه۴۵.    
۶۰. نحل/سوره۱۶، آیه۴۶.    
۶۱. نحل/سوره۱۶، آیه۴۷.    
۶۲. زمخشری، محمود بن عمر، الکشّاف، ج ۲، ص ۶۰۸.    
۶۳. قلم/سوره۶۸، آیه۱۲.    
۶۴. قلم/سوره۶۸، آیه۱۵.    
۶۵. قلم/سوره۶۸، آیه۱۶.    
۶۶. قلم/سوره۶۸، آیه۱۰.    
۶۷. قلم/سوره۶۸، آیه۱۵.    
۶۸. قلم/سوره۶۸، آیه۱۶.    
۶۹. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۵۲۴، «وسم».    
۷۰. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۱۴۶، «خرط».    
۷۱. ابن عاشور، طاهر بن محمد، تفسیر التحریر و التنویر، ج ۲۹، ص ۷۷.    
۷۲. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۹، ص ۳۷۲.    
۷۳. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۰.    
۷۴. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۱.    
۷۵. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۴.    
۷۶. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۰.    
۷۷. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۷۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۳۸۲.    
۷۹. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۸۰. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۸۱. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۸۲. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۸۳. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۸۴. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۸۵. انفال/سوره۸، آیه۱۳.    
۸۶. حشر/سوره۵۹، آیه۳.    
۸۷. حشر/سوره۵۹، آیه۴.    
۸۸. حشر/سوره۵۹، آیه۳.    
۸۹. حشر/سوره۵۹، آیه۴.    
۹۰. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۰.    
۹۱. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۱.    
۹۲. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۲.    
۹۳. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۴.    
۹۴. علق/سوره۹۶، آیه۹.    
۹۵. علق/سوره۹۶، آیه۱۰.    
۹۶. علق/سوره۹۶، آیه۱۵.    
۹۷. حشر/سوره۵۹، آیات۲-۴.    
۹۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۳۸۶.    
۹۹. مسد/سوره۱۱۱، آیه۱.    
۱۰۰. مسد/سوره۱۱۱، آیه۴.    
۱۰۱. مسد/سوره۱۱۱، آیه۵.    
۱۰۲. مسد/سوره۱۱۱، آیه۱.    
۱۰۳. مسد/سوره۱۱۱، آیه۳.    
۱۰۴. علق/سوره۹۶، آیات۸-۱۰.    
۱۰۵. طوسی، محمد بن حسن، التّبیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۳۸۱.    
۱۰۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص ۷۸۲.    
۱۰۷. مسد/سوره۱۱۱، آیه۱.    
۱۰۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص ۸۵۲.    
۱۰۹. بقره/سوره۲، آیه۲۰۴.    
۱۱۰. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج ۴، ص ۲۲۹.    
۱۱۱. واحدی، علی بن احمد، اسباب النّزول القرآن، ص ۶۶.    
۱۱۲. مجادله/سوره۵۸، آیه۱۹.    
۱۱۳. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۰.    
۱۱۴. ابن عاشور، طاهر بن محمد، تفسیر التحریر و التنویر، ج ۲۸، ص ۵۶.    
۱۱۵. کوثر/سوره۱۰۸، آیه۳.    
۱۱۶. طوسی، محمد بن حسن، التّبیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۴۱۸.    
۱۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۸۳۷.    
۱۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص ۸۳۶.    
۱۱۹. انفال/سوره۸، آیه۱۲.    
۱۲۰. انفال/سوره۸، آیه۱۳.    
۱۲۱. ممتحنه/سوره۶۰، آیه۱.    
۱۲۲. انفال/سوره۸، آیه۷.    
۱۲۳. انفال/سوره۸، آیه۱۲.    
۱۲۴. انفال/سوره۸، آیه۱۳.    
۱۲۵. طوسی، محمد بن حسن، التّبیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۸۰-۸۱.    
۱۲۶. فرقان/سوره۲۵، آیه۶۰.    
۱۲۷. زخرف/سوره۴۳، آیه۵۸.    
۱۲۸. بقره/سوره۲، آیه۲۰۴.    
۱۲۹. بقره/سوره۲، آیه۲۰۵.    
۱۳۰. الجوهر الثّمين، ج ۱، ص ۲۰۸.
۱۳۱. یونس/سوره۱۰، آیه۴۰.    
۱۳۲. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج ۱، ص ۳۱۲.    
۱۳۳. بقره/سوره۲، آیه۲۰۴.    
۱۳۴. الجوهر الثّمين، ج ۱، ص ۲۰۸.
۱۳۵. توبه/سوره۹، آیه۶۲.    
۱۳۶. توبه/سوره۹، آیه۶۴.    
۱۳۷. توبه/سوره۹، آیه۷۳.    
۱۳۸. توبه/سوره۹، آیه۷۴.    
۱۳۹. طوسی، محمد بن حسن، التّبیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۲۶۰.    
۱۴۰. آلوسی، شهاب الدین، روح المعانی، ج۵، ص۳۲۸.    
۱۴۱. مجادله/سوره۵۸، آیه۱۴.    
۱۴۲. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۰.    
۱۴۳. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۱.    
۱۴۴. منافقون/سوره۶۳، آیه۱.    
۱۴۵. منافقون/سوره۶۳، آیه۴.    
۱۴۶. مجادله/سوره۵۸، آیه۸.    
۱۴۷. توبه/سوره۹، آیات۶۱-۶۴.    
۱۴۸. توبه/سوره۹، آیه۷۳.    
۱۴۹. توبه/سوره۹، آیه۷۴.    
۱۵۰. توبه/سوره۹، آیات۶۱-۶۴.    
۱۵۱. نساء/سوره۴، آیه۱۱۳.    
۱۵۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۱۶۸.    
۱۵۳. آلوسی، شهاب الدین، روح المعانی، ج۳، ص۱۳۸.    
۱۵۴. مدّثر/سوره۷۴، آیات۱۸-۲۳.    
۱۵۵. طوسی، محمد بن حسن، التّبیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۱۷۶.    
۱۵۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص ۵۸۳.    
۱۵۷. مدّثر/سوره۷۴، آیات۱۸-۲۳.    
۱۵۸. مسد/سوره۱۱۱، آیه۱.    
۱۵۹. مسد/سوره۱۱۱، آیه۴.    
۱۶۰. مسد/سوره۱۱۱، آیه۵.    
۱۶۱. مسد/سوره۱۱۱، آیه۱.    
۱۶۲. مسد/سوره۱۱۱، آیه۴.    
۱۶۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص ۸۵۲.    
۱۶۴. حشر/سوره۵۹، آیه۲.    
۱۶۵. حشر/سوره۵۹، آیه۳.    
۱۶۶. حشر/سوره۵۹، آیه۴.    
۱۶۷. طوسی، محمد بن حسن، التّبیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۵۵۹.    
۱۶۸. حشر/سوره۵۹، آیه۳.    
۱۶۹. حشر/سوره۵۹، آیه۴.    
۱۷۰. انعام/سوره۶، آیه۱۱۲.    
۱۷۱. توبه/سوره۹، آیه۶۳.    
۱۷۲. مجادله/سوره۵۸، آیه۵.    
۱۷۳. نساء/سوره۴، آیه۱۱۵.    
۱۷۴. انفال/سوره۸، آیه۱۳.    
۱۷۵. انفال/سوره۸، آیه۱۴.    
۱۷۶. توبه/سوره۹، آیه۶۳.    
۱۷۷. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۱.    
۱۷۸. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۴.    
۱۷۹. مجادله/سوره۵۸، آیه۵.    
۱۸۰. مجادله/سوره۵۸، آیه۸.    
۱۸۱. حشر/سوره۵۹، آیه۳.    
۱۸۲. حشر/سوره۵۹، آیه۴.    
۱۸۳. جنّ/سوره۷۲، آیه۲۳.    
۱۸۴. توبه/سوره۹، آیه۶۳.    
۱۸۵. حشر/سوره۵۹، آیات۲-۴.    



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۶، ص۳۰۶، برگرفته از مقاله «دشمنی با محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله».    






جعبه ابزار