درس نامه علوم قرآنی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
درس نامه علوم قرآنی تالیف حسین جوان آراسته که در ارتباط با
علوم قرآنی نگاشته شده است..
کتاب درس نامه علوم قرآنی یرامون علوم قرآنی نوشته شده و مطالب آن شامل دو
قسمت می‌باشد:
قسمت اول پیرامون تاریخ قرآن است که در آن مباحث
وحی ،
نزول قرآن ، تدوین
قرآن و
قراءات قرآن وجود دارد و در
قسمت دوم:
تحریف ناپذیری قرآن ،
اعجاز قرآن ،
ناسخ و
منسوخ و
محکم و
متشابه مورد بحث قرار گرفته است گر چه کتاب به صورت درسنامه تهیه شده است اما مطالب آن به گونه‌ای نیست که به توان در یک مؤسسه آموزشی به صورت یک کتاب درسی برای یک دوره تحصیلی استفاده نمود اما بیان مطالب در قالب الفاظی ساده و روان، بیان شده به گونه‌ای که برای عموم مخاطبان قابل فهم و درک می‌باشد چاپهای متعدد کتاب که تا کنون انجام شده نشانه استقبال از این کتاب و قابل استفاده بودن آن برای دانش پژوهان علوم قرآنی می‌باشد امید است با بازنگریهایی که در چاپهای آینده صورت می‌گیرد این کتاب بتواند به صورت یک کتاب درسی که در یک یا دو ترم قابل استفاده باشد، در آید
کتاب دارای ۱۰ بخش است که مجموعا چهل و پنج فصل را تشکیل می‌دهد و فهرست مطالب آن به قرار زیر است:
کلیات این بخش دارای پنج فصل می‌باشد که عبارتند از:
علوم قرآنی و سیر تاریخ نگارش‌های آن، عناوین قرآن شامل:
اسامی و
اوصاف قرآن ، گزیده مطالب،
معانی قرآن ،
وجه نامگذاری قرآن و عربی بودن قرآن.
تاریخ قرآن (۱)
وحی این بخش شامل پنج فصل است مقدمه،
وحی در قرآن ،
وحی نبوی و
اقسام آن، چگونگی وحی مستقیم و چگونگی وحی غیر مستقیم .
تاریخ قرآن (۲)
نزول قرآن شامل شش فصل نزول قرآن و
بعثت ،
نزول دفعی و
تدریجی ،
اسباب النزول ،
آیه و
سوره در قرآن، آیه و سوره (اولین و آخرین) و: سوره‌های
مکی و
مدنی .
تاریخ قرآن (۳)
تدوین قرآن شامل پنج فصل: تدوین قرآن در زمان
رسول خدا -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم- ، جمع آوری
علی بن ابی طالب -علیه‌السّلام- ، جمع آوری قرآن در زمان خلیفه اول، جمع آوری خلیفه سوم و اعراب و اعجام قرآن.
تاریخ قرآن (۴)
قراءات قرآن شامل پنج فصل: مراحل پیدایش قراءات، عدم
تواتر قراءات،
احرف سبعه ،
حصر قراءات و ضابطه قبول قراءات .
تحریف ناپذیری شامل چهار فصل: کلیات، آرای دانشمندان اسلامی، دلایل عدم
تحریف و شبهات قائلان به تحریف.
اعجاز قرآن شامل سه فصل: کلیات،
تحدی (مبارزه طلبی) و
ابعاد اعجاز قرآن.
ناسخ و
منسوخ شامل هشت فصل سیر نگارش‌های
ناسخ و
منسوخ، تعریف لغوی،
شروط نسخ ، امکان و وقوع
نسخ، شبهات منکران
نسخ،
اقسام نسخ ، عاشقان
نسخ و بررسی آیات
ناسخ و
منسوخ.
محکم و متشابه شامل چهار فصل:
محکم و
متشابه ،
حکمت وجود
متشابهات در قرآن ، نمونه‌هایی از متشابهات و تاویل.
هفتاد نکته درباره قرآن.
۱- در پایان هر مبحث عنوان «گزیده مطالب» وجود دارد که در آن خلاصه‌ای از مطالب گفته شده است.
۲- در ابتدای هر بخش اهداف آموزشی آن بخش به اختصار ذکر شده است.
۳: بخش ششم: در این بخش پیرامون
تحریف ناپذیری قرآن بحث نمود. که پس از تعریف تحریف و
اقسام آن آراء دانشمندان اسلامی را در این باره بیان نموده است.
۴: بخش ششم- فصل سوم: در این فصل ادله تحریف ناپذیری قرآن را در ده
قسم همچون: دلیل قرآنی، عقلی- روائی و... بصورت مشروح ذکر نموده‌اند.
۵: بخش دوم پیرامون تاریخ قرآن- پس از تعریف
وحی و
اقسام آن، چگونگی وحی مستقیم و غیر مستقیم را توضیح می‌دهند.
۶: بخش سوم: در این بخش از
نزول دفعی و تدریجی قرآن بحث نمود. و در ادامه آن پیرامون تعداد کلمات قرآن جدولی را ارائه نموده که از چند کتاب تعداد کلمات قرآن نقل قول شده (و دارای اختلاف عددی می‌باشند) در پایان اقوال پیرامون این اختلاف را مورد نقد و بررسی قرار داد.
۷- بخش چهارم: پیرامون جمع آوری خلیفه سوم و انگیزه‌های وی برای یکی نمودن مصاحف و خصوصیات آنها بحث نموده است.
۸- بخش هفتم: در این بخش درباره اعجاز قرآن، آیات مربوط به تحدی قرآن و سیر صعودی و یا نزولی داشتن آنها بحث نمود. در ادامه آن ابعاد
اعجاز قرآن را ذکر و آفرینش‌های هنری (صحنه پردازی و به تصویر کشیدن معانی گوناگون) از طرف قرآن را یکی از وجوه اعجاز قرآن می‌داند.
۹- بخش چهارم: فصل پنجم: در این فصل درباره تاریخ پیدایش خط عربی و سیر تکاملی آن که عبارتند از:
اعجام و
نقطه گذاری و
اعراب گذاری سخن گفته است.
۱۰- در همین فصل از تغییر
رسم الخط قرآن بحث می‌نماید و پس از ذکر مواردی که کلمات آنها یکسان ولی دارای رسم الخط متفاوت می‌باشند این مطلب را مطرح نموده که آیا می‌توان رسم الخط قرآن را که دارای اشتباهات نگارشی است به صورت صحیح و مطابق قواعد نگارشی روز در آورد یا خیر؟
کتاب یک جلد، متن آن فارسی، دارای ۴۹۶ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- نوع کاغذ: اعلا ۲- چاپ: کامپیوتری ۳- جلد: شومیز ۴- نوبت چاپ: ششم ۵- تاریخ انتشار: سال ۱۳۸۰ ۶- ناشر: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ۷- تیراژ: ۵۰۰۰
نسخه ۸- فهرست مطالب در ابتدای کتاب ۹- کتابنامه- در آخر کتاب ۱۰- نام کتاب: درسنامه علوم قرآنی (سطح ۲) ۱۱- مؤلف: حسین جوان آراسته.
نرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
