درخت بان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بان (فارسی و عربی)،
درختی با نام علمی مُرینگا آپترا است.
دیسقوریدس از وجود آن در
عربستان و دیگر کشورهای مجاور آگاه بود.
جالینوس، در ذکر دارویی که از این
درخت به دست می‌آمد، می گوید که آن
دارو از بلاد
عرب صادر می‌شد.
ابوحنیفه دینوری می نویسد که
میوه آن، شوع نام دارد، طالبان و خریداران بسیار دارد و حتّی پیش از این‌که برسد آن را پیش خرید می‌کنند.
چوب آن، به دلیل سبکی، برای دیرکهای
خیمه به کار می‌رفت.
درختِ
بان بلند و باریک و چوب آن نرم است، لذا شعرای
عرب واژه
بان را به
استعاره در وصف زنانِ جوانِ ظریف و بلند بالا به کار برده اند.
میوه
بان، که
یونانیان آن را به بالانُس مورپسیکه و
رومیان به نام گلانس اونگوئنتاریا می‌شناختند، به مصارف گوناگون پزشکی می‌رسید.
بویژه
روغن مرغوبی که از دانه های آن گرفته می‌شد برای
درمان چندین
بیماری پوستی به کار می‌رفت.
شیره میوه
بان را به
سرکه و
آب می‌آمیختند و برای درمان درد
قلب به
اسب می‌دادند.
روغن بان، گذشته از مصرف پزشکی، در ساختن
عطرها نیز بسیار به کار می‌رفت.
(۱) ابن البیطار، الجامع لمفردات الادویة والاغذیة، بولاق ۱۲۹۱.
(۲) داودبن عمر انطاکی، تذکرة اولی الالباب والجامع للعجب العجاب، قاهره ۱۳۲۴، ج ۱، ص ۶۱ و بعد.
(۳) تحفة الاحباب فی ماهیة النبات والاعشاب، مع ترجمة بالفرنساویة و حل مشکلاته، چاپ رنووکلن، پاریس ۱۹۳۴.
(۴) احمدبن داود دینوری، کتاب النبات، ج ۱، چاپ ب لیوین، اوپسلا ۱۹۵۳.
(۵) احمدبن محمد غافقی، منتخب کتاب جامع المفردات، چاپ ماکس مایرهوف و جورجی صبحی، قاهره ۱۹۳۲ـ۱۹۴۰، ش ۱۱۸.
(۶) زکریابن محمد قزوینی، عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات، چاپ فردیناند ووستنفلد، ج ۱، ص ۲۴۹.
(۷) احمدبن عبدالوهاب نویری، نهایة الارب فی فنون الادب، قاهره (۱۹۲۳ـ۱۹۵۵)، ج ۱۱، ص ۲۱۵ و بعد، ج ۱۲، ص ۷۸ به بعد.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «درخت بان»، شماره۳۶۵.
