• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَوْض (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





خَوْض (به فتح خاء و سکون واو) از واژگان قرآن کریم به معنای داخل شدن در آب است. البته این واژه در قرآن کریم در ورود به آب اصلا به کار نرفته و در همه جا، موارد آن خوض در باطل است.



خَوْض به معنای داخل شدن در آب است. راغب می‌گوید: خوض وارد شدن در آب و رفتن در آن است و به طور استعاره به وارد شدن در امور، اطلاق می‌شود و اکثر موارد آن در قرآن محلّی است که ورود در آن مذموم است.


(فَوَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ • الَّذِینَ هُمْ فِی‌ خَوْضٍ‌ یَلْعَبُونَ‌) طبرسی در ذیل‌ این آیه می‌گوید: خوض وارد شدن در آب است با قدم، دخول در قول به آن تشبیه شده است. یعنی «آن روز وای بر مکذّبین آنان که در حدیث باطل بازی می‌کنند و سخن باطل می‌گویند.»
(قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِی‌ خَوْضِهِمْ‌ یَلْعَبُونَ‌) «بگو خدا، سپس بگذار در باطلشان که وارد شده‌اند سرگرم باشند.»
(فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّی‌ یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ‌) (با آنها ننشينيد تا به سخن ديگرى بپردازند.)
(وَ کُنَّا نَخُوضُ‌ مَعَ‌ الْخائِضِینَ‌) «با آنان که به باطل وارد شده بودند به باطل وارد می‌شدیم.»
(وَ خُضْتُمْ‌ کَالَّذِی‌ خاضُوا) «الَّذی» صفت خوض است که از «خُضْتُمْ» استفاده می‌شود. یعنی «وارد شدید مثل ورود آنان که به باطل وارد شدند.» طبرسی این را از یونس و اخفش نقل کرده است.
ناگفته نماند این کلمه در قرآن کریم در ورود به آب اصلا به کار نرفته و در همه جا، موارد آن خوض در باطل است.
در نهج البلاغه خطبه ۱۹۴ در وصف حضرت رسول (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده‌ : «خَاضَ‌ اِلَی رِضْوَانِ اللَّهِ کُلَّ غَمْرَةٍ وَ تَجَرَّعَ فِیهِ کُلَّ شِدَّةٍ.» (همو كه در راه رضاى حق در هر گونه شدّت و ناراحتى فرو رفت و جام مشكلات و سختيها را نوشيد.)


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۳۱۱.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۲.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۲۰۳.    
۴. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ص۶۴۲.    
۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۲.    
۶. طور/سوره۵۲، آیات۱۱-۱۲.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۹.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۲.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۴۸.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۳۴۲.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۴۶.    
۱۲. انعام/سوره۶، آیه۹۱.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۲۷۸.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۷، ص۳۸۶.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۵۱۵.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۸۱.    
۱۷. نساء/سوره۴، آیه۱۴۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۰۰.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۱۱۵.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۱۸۸.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۱۹۴.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۱۰۱.    
۲۳. مدثّر/سوره۷۴، آیه۴۵.    
۲۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۹۷.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۱۵۳.    
۲۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۹۲.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۸۴.    
۲۸. توبه/سوره۹، آیه۶۹.    
۲۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۳۶.    
۳۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۴۵۳.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۷۴.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۱۴۸.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۷۳.    
۳۴. نهج البلاغه، تحقیق الحسون، خطبه۱۹۴، ص۴۸۴.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه روان فارسی، ص۴۷۷.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خوض»، ج۲، ص۳۱۱.    






جعبه ابزار