خلقت انگور (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از نعمات خداوند برای انسانها، آفرینش انگور است. میوه ای که سرشار از انواع ویتامین ها و
پروتئین است و میتواند غذای کامل
انسان باشد.
آفرینش باغ‌های انگور و خرما از سوی خداوند به جهت بهره مندی و تغذیه انسانها است.
وجعلنا فیها جنـت من نخیل واعنـب وفجرنا فیها من العیون• لیاکلوا من ثمره وما عملته ایدیهم افلایشکرون (و در آن
زمین باغهايى از درختان خرما و تاك قرار داديم و چشمه‌ها در آن روان كرديم. •تا از ميوه آن و (از) كاركرد دستهاى خودشان بخورند آيا باز (هم) سپاس نمى‌گزارند.)
علامه طباطبایی می فرماید: «راغب می‌گوید: کلمه جنت به معنای هر بستانی است که دارای درخت باشد، و با درختانش
زمین را مستور کرده باشد و کلمه ((نخیل)) جمع
نخل است که از درختان معروف است. و کلمه ((اعناب))جمع عنب است که هم بر درخت انگور اطلاق می‌شود و هم بر میوه آن.
باز راغب در معنای ((عیون)) گفته : کلمه ((عین)) به معنای
عضو و جارحه است... ولی این کلمه به عنوان
استعاره به عنایات مختلفی در معانی دیگر استعمال می‌شود، البته همه آن معانی به وجهی از وجوه در عضو و جارحه هست، - تا آنجا که می‌گوید - و منبع آب را هم به خاطر شباهت به چشم، به خاطر آبی که در آن هست، عین می‌گویند. و کلمه ((یفجرون)) از
باب تفعیل از مصدر تفجیر ساخته شده و ((تفجیر در
زمین)) به معنای
شکافتن زمین به منظور بیرون کردن آبهای آن است. و بقیه الفاظ آیه روشن است.»
خداوند، پدیدآورنده درخت و میوه انگور است که آن را جهت استفاده همه
موجودات خلق نموده است.
و هو الذی انزل من السمآء مآء... فاخرجنا منه... وجنت من اعناب...(و اوست كسى كه از
آسمان آبى فرود آورد پس به وسيله آن از هر گونه
گیاه برآورديم و از آن (گياه) جوانه سبزى خارج ساختيم كه از آن دانه‌هاى متراكمى برمى‌آوريم و از
شكوفه درخت خرما خوشه‌هايى است نزديك به هم و (نيز) باغهايى از انگور و
زیتون و
انار همانند و غير همانند خارج نموديم به ميوه آن چون ثمر دهد و به (طرز) رسيدنش بنگريد قطعا در اينها براى مردمى كه
ایمان مى‌آورند نشانه‌هاست.)
هو الذی انزل من السمآء مآء... • ینبت لکم به الزرع... والاعنـب...(اوست كسى كه از آسمان آبى فرود آورد كه
آب آشاميدنى شما از آن است و روييدنى(هايى) كه (رمه‌هاى خود را) در آن مى‌چرانيد (نيز) از آن است. •به وسيله آن
کشت و زيتون و درختان خرما و
انگور و از هر گونه محصولات (ديگر) براى شما مى‌روياند قطعا در اينها براى مردمى كه
اندیشه مى‌كنند نشانه‌اى است.)
تفسیر نمونه در ذیل این آیه می فرماید: «((مسلما در آفرینش این میوه‌های رنگارنگ و پر برکت و این همه محصولات کشاورزی نشانه روشنی است از خدا برای کسانی که اهل تفکرند)) (ان فی ذلک لایة لقوم یتفکرون).
((زرع) ) هر گونه زراعتی را شامل می‌شود، ((زیتون) ) هم نام آن درخت مخصوص است و هم نام میوه آن (ولی به گفته بعضی از مفسران ((زیتون) ) فقط نام درخت است، و ((زیتونه) ) نام میوه آن در حالی که در آیه ۳۵ سوره نور زیتونه به خود درخت اطلاق شده است).
((نخیل) ) (درخت خرما) هم به معنی مفرد و هم به معنی جمع استعمال می‌شود، و اعناب جمع ((عنبه) ) به معنی انگور است.
در اینجا این سؤ ال پیش می‌آید که چرا از میان همه میوه‌ها،
قرآن مجید ، تنها روی این سه میوه تکیه کرده است، زیتون و خرما و انگور، دلیل آنرا به خواست خدا در ذیل همین آیات می‌خوانید.»
وانزلنا من السماء ماء بقدر... • فانشانا لکم به جنت من نخیل و اعنـب لکم فیها فواکه کثیرة...(و از آسمان آبى به اندازه (معين) فرود آورديم و آن را در
زمين جاى داديم و ما براى از بين بردن آن مسلما تواناييم. •پس براى شما به وسيله آن باغهايى از درختان خرما و انگور پديدار كرديم كه در آنها براى شما ميوه هاى فراوان است و از آنها میخوريد.)
وءایة لهم الارض المیتة احیینـها... • وجعلنا فیها جنت من نخیل واعنـب...(و
زمين مرده برهانى است براى ايشان كه آن را زنده گردانيديم و
دانه از آن برآورديم كه از آن مى‌خورند. •و در آن (
زمين) باغهايى از درختان خرما و
تاک قرار داديم و چشمه ها در آن روان كرديم.)
تفسیر المیزان می فرماید: «خدای سبحان در این
آیه و دو آیه بعدش یکی از آیات و ادله ربوبیت خدا را، یادآور می‌شود، و آن آیت عبارت است از تدبیر امر ارزاق مردم، و تغذیه آنان به وسیله
حبوبات و میوه‌ها، از قبیل خرما و انگور و غیره.
پس جمله ((و آیه لهم الاءرض المیته احییناها)) هر چند ظاهر در این است که آیت همان
زمین است، لیکن این قسمت از آیه
زمینه و مقدمه است برای جمله ((و اخرجنا منها حبا..)) و می‌خواهد اشاره کند به اینکه : این غذاهای نباتی (که شما در اختیار دارید) از آثار زنده کردن
زمین مرده است، که خدا حیات در آن می‌دمد و آن را که زمینی مرده بود مبدل به حبوبات و میوه‌ها می‌کند تا شما از آن بخورید.
بنابراین به یک نظر آیت خود
زمین نیست، بلکه
زمین مرده است، از این جهت که مبداء ظهور این خواص است، و تدبیر ارزاق مردم به وسیله آن تمام می‌شود.
((و اخرجنا منها حبا))- یعنی ما از
زمین گیاهانی رویاندیم و از آن گیاهان حبوباتی مانند
گندم ، جو،
برنج ، و سایر دانه‌های خوراکی در اختیارشان قرار دادیم.
و جمله ((فمنه یاءکلون تفریع و نتیجه گیری از بیرون آوردن حبوبات از
زمین است، چون با خوردن حبوبات تدبیر تمام می‌شود، و ضمیر در کلمه)) منه به کلمه ((حب - دانه )) بر می‌گردد.»
ثم شققنا الارض شقا• فانبتنا فیها حبا• وعنبا وقضبا (آنگاه
زمين را با
شكافتنى (لازم) شكافتيم •پس در آن دانه رويانيديم •و انگور و
سبزی .)
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۳۰۲، برگرفته از مقاله «خلقت انگور».
