خبائث (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَبائِث:
(وَ لُوطاً آتَيْنٰاهُ حُكْماً وَ عِلْماً وَ نَجَّيْنٰاهُ مِنَ اَلْقَرْيَةِ اَلَّتِي كٰانَتْ تَعْمَلُ اَلْخَبٰائِثَ...)خَبائِثَ: جمع «
خبیثة» در اصل از مادّۀ «
خبث» و به معنی «کارهای بد و عادات زشت و پلید و مورد تنفر» است. آیۀ مورد بحث اشاره به اعمال زشت و پلید
قوم لوط می‌کند و می‌گوید: «و
لوط را (به یاد آور) که به او حکم و علم دادیم و از شهری که اعمال زشت و کثیف (عمل
لواط) انجام می‌دادند رهایی بخشیدیم...»
(کٰانَتْ تَعْمَلُ اَلْخَبٰائِثَ.) تعبیر «خبائث» به صورت جمع اشاره به این است که آنها علاوه بر عمل فوق‌العاده شنیع «لواط» کارهای زشت و
خبیث دیگری را نیز انجام می‌دادند.
در آیۀ مورد بحث نسبت دادن اعمال زشت و پلید به «قریه» و شهر و آبادی به جای «اهل قریه» اشاره به این است که آنها آن‌چنان غرق
فساد و
گناه بودند که گویی از در و دیوار آبادیشان گناه و اعمال زشت و پلید می‌بارید.
به موردی از کاربرد خبائث در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لُوطًا آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَ عِلْمًا وَ نَجَّيْنَاهُ مِنَ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَت تَّعْمَلُ الْخَبَائِثَ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمَ سَوْءٍ فَاسِقِينَ.) (و لوط را به يادآور كه به او
نبوّت و
علم داديم؛ و از شهرى كه اعمال زشت و پليد انجام مى‌دادند، رهايى بخشيديم؛ چرا كه آنها مردم بد و نافرمانى بودند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه حكم به معناى فصل
خصومت، و يا به معناى
حکمت است، و آن قريه كه عمل خبائث مرتكب مى‌شد، نامش سدوم بود، كه لوط در مهاجرتش با ابراهيم در آنجا منزل كرد، و منظور از خبائث كارهاى زشت است، و مراد از
رحمت، مقام
ولایت و يا نبوت است، كه هر كدام باشد وجهى دارد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «خَبائِث»، ج۱، ص۶۵۵.
