حکم عقاید دینی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هرگونه عقیده‌اى حتی عقاید دینی باید بر اساس
دلیل باشد.
لزوم داشتن
برهان بر اعتقادات دینی:
• «وقالوا لن یدخل الجنة الا من کان هودا او نصـری تلک امانیهم قل هاتوا برهـنکم ان کنتم صـدقین؛
و گفتند: هرگز به
بهشت درنمى‌آید جز كسى كه
یهودی یا
نصرانی باشد. این خیال‌هاى خام آنهاست، بگو: اگر راستگویید دلیل و
برهان‌تان را بیاورید.»
قرآن در
آیه فوق به یكى دیگر از ادعاهاى پوچ و نابجاى گروهى از یهودیان و مسیحیان اشاره كرده و سپس پاسخ دندانشكن به آنها مى‌گوید: آنها گفتند: هیچ‌كس جز
یهود و
نصاری داخل بهشت نخواهد شد (وَ قالُوا لَنْ یدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ كانَ هُوداً أَوْ نَصارى). در پاسخ ابتدا مى‌فرماید: این تنها آرزویى است كه دارند (و هرگز به این آرزو نخواهند رسید) (تِلْكَ أَمانِیهُمْ). بعد روى سخن را به پیامبر رده مى‌گوید: به آنها بگو هر ادعایى دلیلى مى‌خواهد چنانچه در این ادعا صادق هستید دلیل خود را بیاورید (قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِینَ). پس از اثبات این واقعیت كه آنها هیچ دلیلى بر این مدعى ندارند و ادعاى انحصارى بودن بهشت، تنها خواب و خیالى است كه در سر مى‌پرورانند، معیار اصلى و اساسى ورود در بهشت را به صورت یك قانون كلى بیان كرده، مى‌گوید: آرى كسى كه در برابر خداوند
تسلیم گردد و نیكوكار باشد
پاداش او نزد پروردگارش ثابت است.
برهان یعنی دلیل روشن «یا أَیهَا النَّاسُ قَدْ جاءَكُمْ
بُرْهانٌ مِنْ رَبِّكُمْ؛
اى
مردم، در
حقیقت براى شما
برهان و
حجتى از پروردگارتان آمده (
پیامبر و
دین و
معجزات او) و براى شما نورى آشكار و روشنگر (قرآن) را فرو فرستادیم.».
حجّت نیز بمعنى
دلیل است، فرق ما بین
برهان و
حجّت را باید از مادّه اصلى آندو پیدا كرد،
حجّ در اصل بمعنى قصد است و
برهان در اصل بمعنى روشنى و بیان می‌باشد، راغب گوید:
برهان مصدر بَرَهَ یبْرَهُ است بمعنى سفید و روشن شد و در
مجمع البیان آمده: «
بَرْهَنَ قَوْلَهُ» یعنى سخن خود را بیان كرد، على هذا دلیل را بواسطه روشن بودن،
برهان و بواسطه‌ى دلالت بر مقصود،
حجّت می‌گویند. راغب تصریح می‌كند كه:
برهان محكم‌ترین دلیل‌هاست.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم عقاید دینی».
