حِلْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حِلْم (به کسر اول) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
بردباری و
ضبط نفس در
وقت غضب است.
این ماده بدین معنی ۲۷ بار در
نهج البلاغه آمده است.
حِلْم (به کسر اول) به معنای بردباری و ضبط نفس در وقت غضب است.
قاموس آن را بردباری و
عقل گفته است.
ظاهرا حلم از آثار عقل است نه خود عقل، چنانکه
راغب اصفهانی گفته است.
جمع حلم احلام آید. «
حلیم» بردبار.
برخی از مواردی که در «
نهج
البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره بردباری فرمود:
«الْحِلْمُ وَ الاناةُ تَوْأَمانِ يُنْتِجُهُما عُلُوُّ الْهِمَّةِ.» «بردباری و تاّنی دو همراه هستند، و نتیجه همت عالی می‌باشند.»
درباره آثار حلم فرمود:
«أَوَّلُ عِوَضِ الْحَليمِ مِنْ حِلْمِهِ أَنَّ النّاسَ أَنْصارُهُ عَلَى الْجاهِلِ.» «اولین
اثر حلم حلیم آنست که مردم بر علیه
جاهل طرفدار او هستند.»
«وَ لا يَعِي حَديثَنا إِلاّ صُدورٌ أَمينَةٌ، وَ أَحْلامٌ رَزينَةٌ.» «احاديث و سخنان ما را جز سينه‌ها و حافظه‌هاى امانت‌پذير و عقل‌هاى سالم نگاه نخواهد داشت.»
احلام به معنی عقول است.
این ماده بدین معنی ۲۷ بار در «
نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حلم»، ج۱، ص۲۹۸.
