حَوج (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَوج (به فتح حاء) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای نیاز و احتیاج است. از این مادّه موارد زیادی در
نهج‌البلاغه آمده است.
حَوائجبه معنای محتاج اليه‌ها است.
حَوجبه معنای نیاز و احتیاج است.
راغب گوید: حاجت، نیاز به شی‌ء است با دوست داشتن آن.
موردی که در
نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.
آن‌گاه كه
مروان بن حکم را بعد از اسير شدن در بصره آزاد كرد،
حسنین (علیهماالسلام) گفتند: يا
امیرالمؤمنین نمى‌خواهيد
بیعت كند فرموده:
«أَفَلَمْ يُبَايِعْنِي بَعْدَ قَتْلِ عُثْمانَ لاَ حَاجَةَ لِي في بَيْعَتِهِ إِنِّهَا كَفٌّ يَهُودِيَّةٌ لَوْ بَايَعَنِي بِيَدِهِ لَغَدَرَ بِسُبَّتِهِ.»«مگر او پس از قتل
عثمان با من بيعت نكرد؟ نيازى به بيعت او ندارم، دستش دست
یهودی است، اگر با دستش بيعت كند با پشت خود به شكستن پيمان، اقدام مى‌كند.»
(شرح‌های خطبه:
)
حَوائجبه معنای محتاج اليه‌ها است.
در يك كلمه طلائى فرموده:
«يَا جابِرُ، مَنْ كَثُرَتْ نِعَمُ اللهِ عَلَيْهِ كَثُرَتْ حَوائِجُ النّاسِ إِلَيْهِ، فَمَنْ قامَ لِلَّهِ فِيها بِما يَجِبُ فِيها عَرَّضَهَا عَرَّضَها لِلدَّوامِ وَ الْبَقاءِ، وَ مَنْ لَمْ يَقُمْ لله فِيها بما يَجِبُ عَرَّضَها لِلزَّوالِ وَ الْفَناءِ....» «اى
جابر! كسى كه نعمت فراوان
خداوند به او روى آورد نياز مردم به او بسيار خواهد بود، در اين حال آن كس كه وظيفه خود را در برابر اين نعمت‌هاى خداداد انجام دهد، به دوام و بقاى
نعمت خويش كمک كرده است و آن كس كه چنين نكند آن‌ها را در معرض زوال و نابودى قرا داده.»
(شرح‌های حکمت:
)
از این ماده موارد زیادی در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حوج»، ج۱، ص۳۱۱.
