حَنَن (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَنَن (به فتح حاء و نون) یا
حَنان (به فتح حاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای مهربانی است.
مشتق این واژه در
قرآن به صورت
حَنَّان (به فتح حاء و تشدید نون)
صیغه مبالغه و از
اسماء حسنی به معنای بسیار مهربان آمده است.
حَنَن یا
حَنان به معنای مهربانی است.
حَنَّان صیغه مبالغه و از اسماء حسنی است
یَا حَنَّانُ یَا مَنَّانُ: «ای بسیار مهربان و ای بسیار عطاء کننده.»
به موردی از
حَنَن که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ آتَیْناهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا • وَ حَناناً مِنْ لَدُنَّا وَ زَکاةً وَ کانَ تَقِیًّا.) «و در طفولیت او را از جانب خود حکم و مهربانی و پاکیزگی دادیم و
پرهیزکار بود.»
در
اقرب آمده: حنان بر وزن سحاب به معنی مهربانی است.
عرب گوید:
«حَنَانَکَ یَا رَبِّ وَ حَنَانَیْکَ یَا رَبِّ» یعنی «رحمت و مهربانی تو را می‌خواهم ای پروردگار.»
در
مجمع از
ابوعبیده نقل است که این کلمه بیشتر به لفظ تثنیه به کار می‌رود.
ابن اثیر در
نهایه گوید:
حَنَانَیْکَ یَا رَبِّ یعنی
«ارْحَمْنِی رَحْمَةً بَعْدَ رَحْمَةٍ» و آن از مصادر تثنیه است که فعلش ظاهر نمی‌شود مثل
لبیّک و سعدیک.
حَنَّان
صیغه مبالغه و از اسماء حسنی است.
ناگفته نماند: اصل حَنِین به معنی شوق و شدت گریه است چنان‌که
قاموس گفته است و مهربانی معنای لازم آن است؛
لذا حنین به معنی ناله، مهربانی و شوق به کار می‌رود.
به مواردی که در
نهج البلاغه به کار رفته است، اشاره می شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید:
«فَوَ اللَّهِ لَوْ حَنَنْتُمْ حَنِینَ الْوُلَّهِ الْعِجَالِ لَکَانَ قَلِیلًا فِیمَا اَرْجُو لَکُمْ مِنْ ثَوَابِهِ. » محمد عبده در شرح آن گوید: هر ماده که فرزند خود را از دست بدهد واله و والهه است. عجال به کسر عین شترهایی‌اند که بچه‌هایشان را از دست داده‌اند.
به هر حال منظور از حنین در این جمله ناله است.
حضرت در رابطه با رفتار با مردم فرموده:
«وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنّوا إِلَيْكُمْ.» « و اگر مانديد به شما راغب و شائق باشند.»
که مراد شوق یا مهربانی است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حنن»، ج۲، ص۱۸۹.
