• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَمْی (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَمْی (به فتح حاء و سکون میم) از واژگان قرآن کریم به معنای حرارت شدید است.
مشتقات حَمْی که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
یُحْمی (به ضم یاء و ساون حاء) به معنای حرارت داده شود؛
حامِیَةً (به کسر میم و فتح یاء) به معنای آتش سوزان است.




حَمْی به معنی حرارت شدید است.
در صحاح گوید: «حَمِیَ‌ النَّهارُ و حَمِیَ‌ التَّنُّورُ: اشْتَدَّ حَرُّهُمَا و اَحْمَیْتُ‌ الحَدِیدَ فِی النَّارِ فَهُوَ مَحْمِیٌ‌»
راغب گوید: آن حرارتی است که از فلزات سرخ کرده و از بدن برخیزد.


به مواردی از حَمْی که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - یُحْمی (آیه ۳۵ سوره توبه)

(یَوْمَ‌ یُحْمی عَلَیْها فِی نارِ جَهَنَّمَ فَتُکْوی‌ بِها جِباهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ.)
«روزی که به آن‌ها در آتش جهنم حرارت داده شود و با آن‌ها پیشانی‌ها و پهلوها و پشتهایشان داغ کرده شود.»


۲.۲ - حامِیَةً (آیه ۴ سوره غاشیه)

(تَصْلی‌ ناراً حامِیَةً.)
(آن‌ها در آتش سوزان وارد مى‌گردند.)


۲.۳ - حامِیَةٌ (آیه ۱۰ سوره قارعه)

(وَ ما اَدْراکَ ما هِیَهْ • نارٌ حامِیَةٌ.)
(آتشى است سوزان!)



به موردی که در نهج البلاغه به کار رفته است، اشاره می شود:

۳.۱ - خطبه ۱۸۵

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) در وصف آتش آخرت می‌فرماید: «مُظْلِمَةٌ اَقْطَارُهَا. حَامِیَةٌ قُدُورُهَا. فَظِیعَةٌ اُمُورُهَا.»
حامیة بنابر آن‌چه گذشت به معنی گرم و سوزنده است امّا چرا نار، با حامیة توصیف شده؟ شاید مراد شدّت و گدازنده بودن آتش است چنان‌که آن را نهایت سوزنده بودن گفته‌اند.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۸۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۵۸.    
۳. الطریحی النجفی، فخر الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۱۰۹.    
۴. جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، ج۶، ص۲۳۲۰.    
۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۵۸.    
۶. توبه/سوره۹، آیه۳۵.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۳۳۵.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۲۵۲.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۸۰.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۴۷.    
۱۱. غاشیة/سوره۸۸، آیه۴.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۹۲.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۵۷.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۷۳.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۳۹.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۳۳۶.    
۱۷. قارعه/سوره۱۰۱، آیه۱۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۹۲.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۵۷۹.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۴۹.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۲۴۹.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۲۹.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۴۰، خطبه ص۱۹۰.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۵۵، خطبه ۱۸۵.    
۲۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۸۲، خطبه ۱۹۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حمی»، ج۲، ص۱۸۵.    






جعبه ابزار