• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَمِیَّة (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَمِیَّة (به فتح حاء، کسر میم، تشدید و فتح یاء) از واژگان نهج‌البلاغه به معنای خودداری و امتناع غیرت است که از غضب سرچشمه مى‌گيرد.
حَمِیَّة اگر براى حق باشد پسنديده و اگر براى باطل باشد مذموم است.
نه بار از این مادّه در نهج‌البلاغه به كار رفته است.




حَمِیَّة به معنای خودداری و امتناع غیرت است، که از غضب سرچشمه مى‌گيرد.
حَمِیَّة اگر براى حق باشد پسنديده و اگر براى باطل باشد مذموم است.


مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - حَمِيَّةَ - خطبه ۳۹ (تحریض به جهاد)

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) در تحريض به جهاد فرمود:
«مَا تَنْتَظِرُونَ بِنَصْرِكُمْ رَبَّكُمْ؟ أَمَا دِينٌ يَجْمَعُكُمْ، وَ لاَ حَمِيَّةَ تُحْمِشُكُمْ.»
«در يارى پروردگارتان منتظر چه هستيد؟ آيا دین نداريد كه شما را گِرد آورد؟ و يا غيرتى كه شما را به خشم وادارد؟.»


۲.۲ - الحَمِيَّةُ - خطبه ۱ (درباره شیطان)

حضرت درباره شیطان فرموده است:
«اعْتَرَتْهُمُ الحَمِيَّةُ، وَ غَلَبَتْ عَلَيْهِمُ الشِّقْوَةُ»
«حمیّت او را دریافت و شقاوت بر او غلبه کرد.»



نه مورد از این ماده در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۸.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۵۹.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۱۰۷.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۰۰، خطبه ۳۹.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۸۶، خطبه ۳۹.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ج۱، ص۸۲، خطبه ۳۹.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۹۹، خطبه ۳۹.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۴.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۴.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۴۱۹.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۷۷.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۰۰.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳، خطبه ۱.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۵، خطبه ۱.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۹، خطبه۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۴.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۵.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۱۸۵.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۸.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۸.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۰۰، خطبه ۳۹.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳، خطبه ۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حمیة»، ج۱، ص۳۰۸.    






جعبه ابزار