حَما (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَما (به فتح حاء و میم) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای قرابت است.
«
الحَمَاُ» (به فتح حاء و میم) به معنای لجن سیاه بدبو است.
تنها یک مورد از این مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
حَما (بر وزن بقا) به معنای قرابت است.
«
الحَمَاُ» (به فتح حاء و میم) به معنای لجن سیاه بدبو است.
مواردی که در «نهج‌البلاغه» آمده است به شرح ذیل می‌باشد.
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) درباره
طلحه،
زبیر،
عایشه و اتباع آن‌ها فرموده:
«وَ إِنَّ مَعِي لَبَصِيرَتِي، مَا لَبَّسْتُ وَ لاَ لُبِّسَ عَلَيَّ، وَ إِنَّها لَلْفِئَةُ الْباغِيَةُ، فِيها الْحَمأُ وَ الْحُمَةُ وَ الشُّبْهَةُ الْمُغْدِفَةُ.» «من بينايى خويش را به همراه دارم، چيزى را بر كسى مشتبه نكرده‌ام و چيزى بر من نيز مشتبه نشده است. آن‌ها گروهى سركش و ستم‌گرند كه بعضى از بستگان
پیامبر و
همسر او را با خود همراه كردند و كار را بر مردم مشتبه ساختند.»
حما به معنى قرابت و منظور از آن زبير است كه پسر عمّه آن حضرت بود، «حمة» چنان‌كه در (ح م ت) خواهد آمد،
عقرب، يا سم عقرب و يا نيش عقرب است و منظور از آن عايشه مى‌باشد.
«مغدفه» با «فاء» ظلمانى و مخفى منظور از شبهه، اشتباه خون
عثمان است كه بى‌جهت به آن حضرت نسبت مى‌دادند.
ابن ابی‌الحدید و
محمد عبده نقل كرده‌اند:
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) به آن حضرت خبر داده بود كه گروهى بر عليه تو طغيان خواهد كرد كه در آن بعضى از زوجات آن حضرت و از قرابت او خواهد بود، معنى كلام حضرت آن است كه: من به اشتباه نرفته‌ام و كار به من مشتبه نشده است اين‌ها، گروه شورشى هستند كه در ميان آن‌ها قرابت رسول و زوجه وى (با عقرب كنايه آورده) وجود دارد و شبهه ظلمانى نيز با آن‌ها است بعضى حما را حماء با همزه خوانده‌اند كه به معنى لگن سياه است و در
قرآن مجید آمده:
(وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ.) و آن‌گاه آن‌را مختلط و مضّر و غيره گفته‌اند.
این واژه تنها یک بار نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حما»، ج۱، ص۳۰۰.
