حَبْط (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَبط (به فتح حاء) یکی از
واژگان نهج البلاغه به معنای بُطلان و پوچ شدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص
بردباری در مصیبت و عبرت گرفتن از کار شیطان از این واژه استفاده نموده است.
حَبط به معنای بُطلان و پوچ شدن آمده است.
چنان‌که گفته می‌شود:
حَبِطَ العَمَلُ حَبْطاً، بطل و همچنین گفته می‌شود:
حَبِطَ عمَلُه حَبْطا: فسد و هدر
مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل است:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره بردباری در
مصیبت فرموده است:
«يَنْزِلُ الصَّبْرُ عَلى قَدْرِ الْمُصيبَةِ، وَ مَنْ ضَرَبَ يَدَهُ عَلى فَخِذِهِ عِنْدَ مُصيبَتِهِ حَبِطَ أجْرُهُ» «صبر به قدر
بلا نازل می‌شود، هر کس در وقت بلا بر زانویش بکوبد، عملش باطل می‌شود و از ثواب بلا محروم می‌گردد.»
از کلام حضرت (علیه‌السلام) معلوم می‌شود که دست زدن به زانو در وقت مصیبت و تکبّر از فرمان حق، از عوامل حبط می‌باشد.
امام (علیه‌السلام) درباره عبرت گرفتن از کار شیطان فرموده‌اند:
«فاعْتَبِروا بِما كانَ مِنْ فِعْلِ اللهِ بِإِبْليسَ، إِذْ أَحْبَطَ عَمَلَهُ الطَّويلَ، وَ جَهْدَهُ الْجَهيدَ... عَنْ كِبْرِ ساعَة واحِدَة» «از رفتار خدا با
ابلیس،
پند گيريد، آن‌گاه كه عمل طولانى مدت و كوشش توان‌فرسايش را بر باد داد... و ساعتی
تکبر ورزيد.»
این واژه دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حبط»، ج۱، ص۲۴۷.
