حنان (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

حنان از اسمای خدا و به معنای رحیم است و آن از «حنان» به معنای رحمت است.

---

این اسم الهی از آیه ۱۳ سوره مریم «و حنانا من لدنا» انتزاع شده است.
حنان به معنای عاطفه به خرج دادن و شفقت کردن است، راغب گفته: از آنجایی که اشفاق جدای از رحمت فرض ندارد، لذا خدای تعالی از رحمت به" حنان" تعبیر کرده، و فرموده: " و حنانا من لدنا" و از همین باب است" حنان منان" و کلمه: " حنانیک" به معنای اشفاق بعد از اشفاق است.
و در آیه شریفه" حنان" به رحمت تفسیر شده و شاید مراد به آن نبوت و یا ولایت باشد نظیر قول نوح (علیه‌السّلام) که فرمود: " و آتانی رحمة من عنده" و قول صالح که فرمود:
" و آتانی منه رحمة" که در هر دو جا مقصود از رحمت نبوت است.
بعضی دیگر" حنان" را به محبت تفسیر کرده‌اند، و شاید منظور از آن محبت مردم نسبت به او است هم چنان که درباره موسی فرموده که ما محبت تو را در دل‌ها انداختیم: " و القیت علیک محبة منی" که خواسته باشد در باره یحیی (علیه‌السّلام) هم بفرماید او را چنان کردیم که هر کس دیدارش کند دوستش بدارد.
بعضی دیگر حنان را به تعطف و رحمت و رقت و دلسوزی نسبت به مردم تفسیر کرده‌اند، یعنی یحیی (علیه‌السّلام) نسبت به مردم رؤوف و خیرخواه بود، به سوی خدا هدایتشان می‌کرد، و به توبه وادارشان می‌نمود، و به همین جهت در عهد جدید او را" یوحنای معتمد" نامیده.
و بعضی دیگر آن را تفسیر کرده‌اند به اینکه مورد حنان خدا بوده، یعنی خدا نسبت به او محبت داشته، چون به طوری که در روایات آمده هر وقت خدا را ندا می‌داده خدای تعالی جوابش را می‌داده و چون کلمه مورد بحث نکره یعنی بدون الف و لام آمده دلالت می‌کند بر اینکه خدای تعالی حنان مخصوصی به او داشته است.

---

و لیکن آنچه از سیاق بر می‌آید مخصوصا از نظر اینکه" حنان" را مقید به قید" من لدنا" نموده و با در نظر گرفتن اینکه این کلمه جز در مواردی که اسباب طبیعی و عادی یا مؤثر نیست و یا در نظر گرفته نشده آورده نمی‌شود این است که مراد از" حنان" یک نوع عطف الهی و انجذاب مخصوصی است بین یحیی و بین پروردگارش، که در غیر او سابقه و مانند ندارد، و بنا بر این تفسیر دوم و سوم از اعتبار ساقط می‌شود.

---