حق تغذیه با شیر مادر (حقوق)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طبق بیان
قانون مدنی مادر مجبور نیست که به
طفل خود
شیر بدهد. بنابراین شیر دادن به واقع «حق» مادر است، اگر بخواهد از این حق استفاده کند
پدر یا مقام عمومی نمی‌تواند مانع او شود، ولی هرگاه مایل نباشد،
اجبار او امکان ندارد. البته عدم جواز اجبار مادر برای شیر دادن به‌کودک، مشروط به این است که، تغذیه کودک با غیر
شیر مادر ممکن باشد، در غیر این صورت، اجبار وی منعی ندارد.
قسمت اوّل ماده ۱۱۷۶ قانون مدنی مقرّر می‌دارد: «مادر مجبور نیست که به طفل خود شیر بدهد.» بنابراین، مادر ملزم به شیر دادن
کودک خود نمی‌باشد و می‌تواند از آن امتناع نماید، اگرچه
اجرت هم به او داده شود.
یکی از صاحب‌نظران در حقوق مدنی می‌نویسد: «چون شیر دادن احتمال دارد باعث زیان مادر شود و در واقع نوعی
فداکاری است، حقوق، این انتظار را از مادر ندارد... بدین‌ترتیب برخلاف مورد
حضانت، که حق مادر از لوازم تکلیف او است، شیر دادن به واقع «حق» مادر است، اگر بخواهد از این حق استفاده کند پدر یا مقام عمومی نمی‌تواند مانع او شود، ولی هرگاه مایل نباشد،
اجبار او امکان ندارد».
البتّه در صورتی‌که، مادر برای شیر دادن کودک خود، اجرت مطالبه کند، اجرت او از مال کودک (چنان‌چه دارایی داشته باشد) پرداخت می‌گردد و هرگاه کودک دارایی نداشته باشد، پدر از باب
نفقه اقارب، خواهد پرداخت و هرگاه پدر دارایی نداشته باشد، مادر از باب نفقه اقارب ملزم است مجاناً کودک خود را شیر دهد و یا به دیگری واگذار کند و اجرت او را بپردازد.
هم‌چنین از ذیل ماده ۱۱۷۶ قانون مدنی استفاده می‌گردد، عدم جواز اجبار مادر برای شیر دادن به‌کودک، مشروط به این است که، تغذیه کودک با غیر شیر مادر ممکن باشد، در غیر این صورت، اجبار وی منعی ندارد. بنابراین در صورتی که تغذیه طفل با شیر دیگری یا شیر خشک، یا شیر گاو و یا غذا، موجب ناراحتی یا بیماری کودک شود، مادر نمی‌تواند از شیر دادن به فرزند خود استنکاف نماید و ملزم به آن می‌گردد، زیرا در این صورت
حفظ نفس، منوط به آن است.
حق تغذیه کودک به صورت رسمی در اصل چهارم اعلامیه جهانی حقوق کودک، مصوّب ۱۹۴۸ با این عنوان که کودک باید امکان برخورداری از
تغذیه،
مسکن، تفریحات و خدمات پزشکی مناسب را داشته باشد،
مورد تصریح قرار گرفته است.
در ماده ۲۴ کنوانسیون حقوق کودک نیز از کشور‌های طرف کنوانسیون خواسته شده که با بیماری‌ها و سوء تغذیه کودکان مبارزه کنند. در ذیل بند ۲ ماده مزبور آمده است:
ج) مبارزه با بیماری‌ها و سوء تغذیه، از جمله در چهارچوب مراقبت‌های بهداشتی اولیه از طریق به‌کار بستن تکنولوژی‌های در دسترس و از طریق فراهم نمودن غذایی مقوی و آب آشامیدنی سالم و در نظر گرفتن خطرات آلودگی محیط زیست....
هـ) تضمین این‌که تمام اقشار
جامعه به‌ویژه
والدین و کودکان از مزایای تغذیه، شیرمادر،
بهداشت و بهداشت
محیط زیست و پیشگیری از حوادث اطلاع داشته ... و در زمینه استفاده از اطلاعات اولیه بهداشت کودک و تغذیه مورد حمایت قرار دارند.
انصاری، قدرت‌الله، احکام و حقوق کودکان در اسلام، ج۱، ص۳۸۱و۳۹۴، برگرفته از بخش «گفتار دوّم:احکام فقهی شیر دادن به نوزاد (رضاع)»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۹/۲۳.
