• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حبک (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حُبُک (به ضم حاء و باء) از واژگان قرآن کریم جمع حِبَاکٌ‌ و حَبِیکَة، به معنای راه‌ها است.



حُبُک (بر ورن عنق) به معنی راه‌ها است.
مجمع البیان آن را جمع‌ حِبَاکٌ‌ و حَبِیکَة گفته است.
اصل آن به معنی بستن و محکم کردن است چنان‌که در قاموس آن را قبل از هر معنی آورده است. به معنی خوبی و زینت نیز آمده است.


به موردی از حُبُک که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - حُبُکِ‌ (آیه ۷ سوره ذاریات)

(وَ السَّماءِ ذاتِ‌ الْحُبُکِ‌)
«قسم به آسمان كه داراى چين و شكن‌هاى زيباست.»
مجمع حبک را طرائق (راه‌ها) معنی کرده است یعنی «قسم به آسمان که در آن راه‌هاست.»
قول مجمع البیان در مورد آیه از همه بهتر به نظر می‌رسد زیرا در آیات ماقبل صحبت از بادها و ابرهاست که در آسمان روانند و راه‌های مخصوصی دارند، پس بجاست که بعد از ذاریات و جاریات و مقسّمات و حاملات که همه در جوّ آسمانند گفته شود: «سوگند به آسمان که دارای راه‌هاست»؛ و شاید یکی از مؤیّدات آن آیه مابعد باشد که فرموده‌ «(اِنَّکُمْ لَفِی قَوْلٍ مُخْتَلِفٍ)» (كه شما درباره قیامت در گفتار مختلفى هستيد!) زیرا اختلاف یک نوع راه راه بودن است. احتمال اخیر، قول المیزان است. مؤید دیگر، این آیه است که درباره آسمان فرموده‌: (وَ لَقَدْ خَلَقْنا فَوْقَکُمْ سَبْعَ طَرائِقَ‌) (ما بر فراز شما هفت راه (طبقات هفتگانه آسمان‌) را قرار داديم) شاید راه‌های عروج و نزول ملائکه و ورود اشعه کیهانی و انوار و غیره نیز مراد باشد.

۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۹۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۲۱۷.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۵، ص۲۶۱.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۵۳.    
۵. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۳، ص۲۹۷.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۵۳.    
۷. ذاریات/سوره۵۱، آیه۷.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۵۵۵.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۳۶۶.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۲۹۴.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۳۰.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۵۲.    
۱۳. ذاریات/سوره۵۱، آیه۸.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۲۱.    
۱۵. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۱۷.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۴۲.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۲۷.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۲۲.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۳۸.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۶۲.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۳۶۶.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حبک»، ج۲، ص۹۹.    






جعبه ابزار