به نوشته روزنامه وقایع اتفاقیه، وی به همراه گروهی از علمای بزرگ گیلانی از جمله حاج ملا صادق و حاج ملا رفیع و همانند بسیاری دیگر از علمای سراسر کشور در جمادی الثانی ۱۲۷۳ ق اعلام جهاد بر ضد نیروهای انگلیس که بندر بوشهر را به تصرف خود درآورده بودند، صادر کرد و در نامه‌ای به ناصرالدین شاه قاجار، آمادگی خود و داوطلبان گیلانی را در جنگ با اشغالگران اعلام داشت.
اول، شیخ حسنبن مرتضی، ملقب به «شیخ الاسلام» است که در کاظمین پرورش یافت و نزد شیخ مرتضی انصاری درس خواند. در سفری به اسلامبول با شیخ الاسلام عثمانی ملاقات کرده و با او مباحثه داشته است. وی سپس به رشت آمد و از آنجا به مشهد مقدسمهاجرت کرد و به مرجعیت رسید. وی در همانجا درگذشت. آقابزرگ تهرانی دو تاریخ و دو محل برای درگذشت او نقل می‌کند. قدر مسلم آن است که وی تا ۱۲۹۹ ق زنده بوده است. کتاب‌های شجرة طوبی؛ الابرار؛ سدرة المنتهی و نیز رساله سؤال و جواب (که درباره نبوت خاصه و در پاسخ شیخ الاسلام عثمانی نوشته) از اوست.
سوم، حسنبن محمدعلی کچایی متولد ۱۲۰۳ ق است که کتاب ارشاد المتعلمین را در ۱۲۴۵ ق در کربلا نوشته است. به هر روی سفرنامه استرآباد و مازندران و گیلان که در زمان ملاحسن تالیف شده، وی را از جمله «مجتهدان مشهور و معروف و با ورع و تقوای دارالمرز رشت» بر می‌شمرد.
[۱]میرخواند، محمد، تاریخ روضه الصفا فی سیره الانبیاء و الملوک و الخلفا، ص۱۰.
[۲]میرخواند، محمد، تاریخ روضه الصفا فی سیره الانبیاء و الملوک و الخلفا، ص۷۳۱.
