جِسم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جِسم (به کسر جیم) یکی از
مفردات نهج البلاغه به معنای
تن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه‌ای خطاب به
عثمان بن حنیف و
قدرت الهی در
آفرینش و ... از این واژه استفاده نموده است.
جِسم (به کسر جیم)
به معنای تن آمده و چون جسم در مقابل
روح است می‌شود گفت: جسیم فقط راجع به تن است.
برخی از مواردی که در
نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با
معاویه به عثمان بن حنیف می‌نویسد:
«... و سَاَجْهَدُ فِی اَنْ اُطَهِّرَ الاَْرضَ مِنْ هذَا الشَّخْصِ الْمَعْکوسِ، وَ الْجِسْمِ الْمَرْکوسِ»؛
«و حتما تلاش خواهم کرد تا
زمین را از این شخص وارونه و از این جسم مقلوب الفکر پاک گردانم».
امام (علیه‌السلام) در خصوص قدرت الهی در آفرینش موجودات کوچک و بزرگ می‌فرماید:
«وَ لَوْ فَکَّروا فِی عَظِیمِ الْقُدْرَةِ، وَ جَسیمِ النِّعْمَةِ، لَرَجَعُوا اِلَی الطَّرِیقِ، وَ خافوا عَذَابَ الْحَرِیقِ»؛
«اگر انسان‌ها در عظمت قدرت خداوندى و نعمت‌هاى فراوان او مى‌انديشيدند به
راه حق، باز مى‌گشتند و از
عذاب آتش مى‌هراسيدند».
واژه «جسیم» به معنای بزرگ آمده است.
واژه «مجسمّات» به صیغه
اسم مفعول، به معنای جسیم‌دار شده‌ها می‌باشد:
«جَزَّاُوکَ تَجْزِئَةَ الْـمُجَسَّماتِ بِخَوَاطِرِهِمْ، وَ قَدَّرُوکَ عَلَی الْخِلْقَةِ الُْمخْتَلِفَةِ الْقُوَی، بِقَرَائِحِ عُقُولِهِمْ».
«يا همچون اجسام در عالم پندار خويش تو را تجزيه كردند، و هر يك با سليقه شخصى خود به مخلوقاتى كه قواى گوناگون دارد مقايسه‌ات كردند».
این واژه چهارده بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جسم»، ج۱، ص۲۱۸.
