• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جُند (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





جُنْد (به ضم جیم) یا جُنید یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای لشکر یا لشکر کوچک است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در جریان نکوهش سستی یاران، شکست آشوب بصره و نامه‌ای به مالک اشتر از این واژه استفاده نموده است.



جُنْد یا جُنید به معنای لشکر یا لشکر کوچک آمده است.
جمع این واژه جنود و اجناد است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - جُنَیْدٌ - خطبه ۳۹ (ملامت یاران)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در خطبه ۳۹، در خصوص نکوهش سستی یاران فرموده است:
«وَ تَثاقَلْتُمْ تَثاقُلَ النِّضْوِ الْاَدْبَرِ، ثُمَّ خَرَجَ اِلَیَّ مِنْکُمْ جُنَیْدٌ مُتَذائِبٌ ضَعیفٌ - کَاَنَّما یُساقونَ اِلَی الْمَوْتِ وَ هُمْ یَنْظُرونَ.»
«و سپاه کمی از شما هم که بسوی من آمد نگران و ناتوانند مانند این‌که ایشان بسوی مرگ فرستاده می‌شوند و آنان مرگ را در مقابل خود می‌بینند.»

۲.۲ - جُنْدَ - خطبه ۱۳ (ذم بیعت‌شکنان)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در جريان بصره، در ذم بيعت شكنان فرمود:
«كُنْتُمْ جُنْدَ الْمَرْأَةِ، وَ أَتْباعَ البَهيمَةِ، رَغا فَأَجَبْتُم، وَ عُقِرَ فَهَرَبْتُمْ.»
«لشکریان زن (عائشه) بودید، پیروان حیوان زبان بسته (شتر) بودید، صدا کرد به دورش جمع شدید، کشته شد فرار کردید.»

۲.۳ - فَالْجُنودُ - نامه ۵۳ (درباره لشکریان)

آن حضرت (علیه‌السلام) در نامه‌ای به مالک اشتر می‌نویسد:
«فَالْجُنودُ، بِإِذْنِ اللهِ، حُصونُ الرَّعِيَّةِ، وَ زَيْنُ الْوُلاةِ، و عِزُّ الدّينِ، وَ سُبُلُ الاَْمْنِ، وَ لَيْسَ تَقومُ الرَّعِيَّةُ إِلاّ بِهِمْ.»
«لشکریان به اذن خداوند، قلعه‌های رعیّت و زینت و الیان و عزّت دین و راه‌های امنیّت هستند، رعیت جز با لشکریان، استوار و منظم نمی‌شوند.»

۲.۴ - أَجْنادي - نامه ۲۷ (درباره محمد بن ابی‌بکر)

در نامه‌ای دیگر به محمد بن‌ ابی‌بکر می‌نویسد:
«وَ اعْلَمْ ـ يا مُحَمَّدُ بْنَ أَبي بَكْر ـ أَنّي قَدْ وَلَّيْتُكَ أَعْظَمَ أَجْنادي في نَفْسي أَهْلَ مِصْرَ.»
«اى محمّد بن ابى بكر! بدان كه من تو را سرپرست بزرگ‌ترين لشكرم يعنى لشكر مصر نمودم.» واژه‌ی «اجناد» فقط یک‌بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.



این واژه ۲۶ بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۲۰۷.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۳، ص۱۳۳.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۰۱، خطبه ۳۹.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۸۶، خطبه ۳۹.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۸۲، خطبه ۳۹.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۹۹، خطبه ۳۹.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۴.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۵.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۲، ص۴۲۴.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۷۸.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۰۰.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۶، خطبه ۱۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۴۰، خطبه ۱۳.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵، خطبه ۱۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۱، خطبه ۱۳.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۷۶.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۷۸.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱، ص۵۰۶-۵۰۸.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۱۰.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۱.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۰۴، نامه ۵۳.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۰۰، نامه ۵۳.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۳۲، نامه ۵۳.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۷۵.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۵۶.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۶۴.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۴۵۲.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۱۹۹.    
۲۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۴۸.    
۳۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۱۶، نامه ۲۷.    
۳۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۳۳، نامه ۲۷.    
۳۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۸۴، نامه ۲۷.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۰۱.    
۳۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۲۵.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۲۷.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۳۶۶.    
۳۷. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۵۹.    
۳۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۶۷.    
۳۹. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۹، خطبه۱۸۱.    
۴۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۶۰، نامه۶۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جند»، ص۲۳۳-۲۳۲.    






جعبه ابزار