جَمح (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَمح (به فتح جیم)
جُمُوح یا
جُمَاح از
مفردات نهج البلاغه به معنای رفتن با شتاب یا سرکشی
اسب است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص
زبان انسان،
دنیا و ... از این واژه استفاده نموده است.
جَمح یا
جُمُوح یا
جُمَاح به معنای رفتن با شتاب یا سرکشی اسب آمده است.
راغب در
مفردات آورده است:
اصل آن در اسب است که تند رفتن و شتابش در حدی است که راکب نتواند بازش دارد.
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره زبان انسان فرموده‌اند:
«وَ اجْعَلوا اللِّسانَ واحِداً، وَ لْيَخْتَزِنَ الرَّجُلُ لِسانَهُ، فَإنَّ هذا اللِّسانَ جَموحٌ بِصاحِبِهِ.» «زبان خود را یکی کنید، هر کس زبان خویش را حفظ کند که این زبان نسبت به صاحب خود سرکش است.»
امام (علیه‌السلام) درباره دنیا نیز فرموده است:
«الْجامِحَةُ الْحَرونُ.» یعنی «سرکش است و اگر رفتن بخواهی توقف می‌کند.»
منظور از
«جَمحات» در
نامه ۵۳ سرکشی‌های نفس است.
همچنین مقصود از
«جَموحُ الدَّهر» در
نامه ۳۱ سرکشی روزگار است.
مواردی از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جمح»، ج۱، ص۲۲۸.
