جَبْه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَبْه (به فتح جیم و سکون باء) یا
جبهه یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای وسط
پیشانی و جایگاه سجده است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مورد
خدای تعالی و پیامی به مردم
کوفه، از این واژه استفاده نموده است.
جَبْه یا
جبهه به معنای وسط پیشانی و جایگاه
سجده، آمده و به معنای «سیّد القوم» (یعنی گروه محترم که حرفشان رد نمی‌شود) نیز آمده است. جمع این واژه «جباه» می‌باشد. البته این نقصی است در وجود انسان.
برخی از مواردی که در
نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص حق تعالی فرموده است:
«هوَ الاَوَّلُ لَمْ يَزَلْ، وَ الْباقي بِلا أَجَل، خَرَّتْ لَهُ الْجِبَاهُ، وَ وَحَّدَتْهُ الشِّفَاهُ»؛
«پیشانی‌ها برای او به‌خاک افتاده و زبان‌ها به توحید او سخن گفته است».
آن حضرت (علیه‌السلام) همچنین به یکی از عوامل جمع‌آوری
زکات می‌نویسد:
«وَ آمَرَهُ أَلاَّ يَجْبَهَهُمْ»؛
«امر می‌کنم که از پیشانی مردم نزند».
شاید مقصود امام (علیه‌السلام) این است که با خشونت با مردم روبرو نشود.
امام (علیه‌السلام) در نامه‌ای دیگر خطاب به اهل کوفه می‌نویسد:
«مِنْ عَبْدِ اللهِ عَلِیّ اَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ الَی اَهْلِ الْکُوفَةِ، جَبْهَةِ الاَْنْصارِ وَ سَنامِ الْعَرَبِ»؛
ابن ابی الحدید معتقد است: «شاید منظور جماعت
انصار باشد؛ چون جبهه در لغت به معنی جماعت است و شاید مراد بزرگان انصار باشد چون جبهه
انسان، اشرف اعضاء اوست. منظور از انصار در اینجا اعوان و یاران است نه
اوس و
خزرج.
این واژه شش بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جبه»، ج۱، ص۲۰۱.
