جمع موضوعی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

جمع موضوعی به معنی رفع تنافى در ناحیه موضوعات احکام، در ادله متعارض است.

---

جمع موضوعى، مقابل جمع حکمی و به معنای ایجاد سازگارى میان ادله متعارض به وسیله رفع تنافى در ناحیه موضوع آنها است مانند: جمع بین عام و خاص، مطلق و مقید و مجمل و مبین.
براى مثال، دلیل عام مى گوید: " اکرم العلما " و دلیل خاص مى گوید: " لا تکرم الفساق منهم "، حال اگر به مفاد عام عمل شود، اکرام تمام علما، چه فاسق و چه غیر فاسق، واجب مى گردد و این به خلاف مفاد خاص است که، حرمت اکرام فاسقان می باشد. براى رفع تنافى و جمع بین دو دلیل مى توان گفت: " اکرم العلما، الا الفساق منهم " که به آن جمع موضوعى مى گویند؛ یعنی به کمک این جمع، دایره شمول موضوع " اکرم العلما " محدود شده و عالمان فاسق از تحت آن خارج مى شود؛ بنا بر این از طریق تصرف در موضوع دلیل عام، تنافى از بین مى رود.

---