جلیل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جلیل (به عبری הגליל HaGalil، از لحاظ ادبی به معنی استان، به لاتین: Galileia، به عربی: الجلیل al-Jalīl) یکی از شهرستان‌های
فلسطین و منطقه‌ای بزرگ در شمال
اسرائیل است. در این نوشتار به تاریخچه، تاثیرگذاری، پیامبران برخواسته از این شهر و نقش
یهودی‌ها در آن پرداخته شده است.
جلیل یکی از شهرستان‌های
فلسطین و منطقه‌ای بزرگ در شمال
اسرائیل به طور سنتی به سه بخش جلیله بالا (به عبری גליל עליון Galil Elyon)، جلیله پایین (به عبری: גליל תחתון Galil Tahton)، و جلیله غربی (به عبری: גליל מערבי Galil Ma'aravi) تقسیم شده بود. در دوران
حضرت عیسی (علیه‌السلام)، جلیل بیش از یک سوم از فلسطین غربی را شامل می‌شده است. محدوده آن از طرف شمال تا منطقه دن گسترش دارد، از طرف جنوب از پایه
کوه هرمون (Hermon) گرفته تا مرز
کوه‌های کارمل(mount carmel) و گیلبوآ،(Gilboa) امتداد می‌یابد.(Easton Bible Dictionary، Galilee.) البته بعضی از دانشمندان معتقد هستند منابعی در دست نیست تا بتوان دقیقا محدوده شمالی آن را در آغاز
مسیحیت معین نمود.(International Standard Bible Encyclopedia، Galilee.) از طرف شرق به دره ریفت
اردن در امتداد دشت‌های دره جزریل(Jezreel valley) و از طرف غرب از
عکا(Acre) تا سواحل
دریای مدیترانه و دشت ساحلی را شامل می‌باشد.(Smiths Bible Dictionary، Galilee.) بیشتر مناطق جلیله شامل زمین‌های صخره‌ای، در ارتفاع بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ متر، می‌باشد. چندین
کوه مرتفع از جمله
کوه تنبور(tabour)و
کوه مرون(Meron)دراین منطقه واقع شده، که دارای درجه حرارت نسبتا کم و بارش بالایی هستند. در نتیجه این
آب و هوا، گیاهان و حیات وحش در منطقه رشد خوبی دارند. رودخانه‌ها و آبشارها، که دومی عمدتا در جلیله بالا واقع است، همراه با زمینه‌های گسترده‌ای از گیاهان سبز و گیاهان وحشی رنگارنگ، و همچنین شهرهای متعددی که از لحاظ
کتاب مقدس با اهمیت می‌باشند، سبب شده تا این منطقه به یک منطقه
توریستی مبدل گردد.(Smiths Bible Dictionary، ibid.)
ساکنین جلیله افراد شجاع و کوشایی بودند اگرچه
یهودیان مناطق دیگر آن‌ها را نه تنها انسان‌های احمق و بی‌ادب شمرده، بلکه آن‌ها را فتنه انگیز نیز می‌دانند و به همین جهت آنان را تحقیر می‌نمودند.
به نظر می‌رسد آن‌ها از گویشی مخصوص به خود استفاده می‌نمودند و بدین خاطر از یهودیان
اورشلیم به راحتی قابل تمایز بودند.
و البته این تفاوت گویش به خاطر فرهنگ مختلط ساکنان آن بود. بسیاری از رسولان و اولین کسانی که به مسیحیت گرویدند و به دعوت حضرت عیسی (علیه‌السلام) پاسخ دادند. مانند خود مسیح،که از ساکنین جلیله بودند.
(International Standard Bible Encyclopedia، ibid.)البته نام و لقب جلیلی بارها از سوی یهودیان دیگر مناطق به مسیح و رسولان به عنوان تحقیر نسبت داده می‌شد.(American Tract society Bible Dictionary، Galilee.)
این کلمه و شهر دورانی را به خود دیده است که در این تحقیق صورت پذیرفته، بخش‌های گزارش شده‌ای از آن بدین قرار است:
کلمه جلیل ۷۳ مرتبه در کتاب مقدس به کار رفته است. در انجیل متی ۱۸ بار، مرقس ۱۲ بار، لوقا ۱۵ بار، یوحنا ۱۶ بار، اعمال رسولان ۵ بار، یوشع ۳ بار، اول پادشاهان ۱ بار، دوم پادشاهان ۲ بار و در کتاب اشعیا ۱ بار.
با توجه به کتاب مقدس، سلیمان برای یکسری خدماتی که پادشاه
حیرام اول(Hiram I)(به عبری: חִירָם، به معنی بزرگ زاده) انجام داده بود دشتی در میان کوه‌های نفتالی (Naphtali) را به عنوان پاداش به او هدیه داد.
حیرام آن را "سرزمین کابل(Cabul) نامید.(Smiths Bible Dictionary، ibid.) این منطقه نام خود را از کلمه عبری galil، به معنای منطقه، و دایره گرفته است. کتاب مقدس از این منطقه با نام «جلیل امت‌ها» یاد می‌کند.
اما در زمان آخر آن را به راه
دریا به آن طرف اردن در جلیل امت‌ها محترم خواهد گردانید.
آنچه "دریای جلیله" نامیده می‌شود نیز در همین منطقه واقع شده است و به آن دریای کنرت (Sea of chinnereth) نیز گفته شده،
که از کلمه عبری (kinnor) گرفته شده و به معنی «چنگ» که شکل آن را توصیف می‌کند. دریاچه جنیسارت (Gennesaret) نیز نام دیگر آن، در کتاب مقدس است.
.
در دوران رومی‌ها، کشور به سه منطقه یهودیه، سامره، و جلیل تقسیم شده بود،(Smiths Bible Dictionary، ibid.) که جلیل شامل تمام بخش شمال کشور می‌شد، و از دو منطقه دیگر بزرگتر بود.(International Standard Bible Encyclopedia، ibid.) در سال ۴۷ قبل میلاد،
هیرودیس کبیر (Herod the Great) فرمانده نظامی جلیل شد. زمانی که او گروهی از دزدان را که برای مدت طولانی کشور را به رنج‌انداخته بودند سرکوب نمود بسیار مورد قبول همگان واقع شد. وقتی
هیرودیس به تاج و تخت رسید یک دوره آرامش و صلح برای جلیل آغاز شد و تا سال ۴۰ میلادی که فرزندش آنتیپاس (Antipas Herod)تبعید شد ادامه یافت. پس از تبعید آنتیپاس جلیل تحت سلطنت آگریپاس اول ((Marcus Julius Agrippa) Agrippa I) در آمد تا زمان مرگ او در ۴۴ میلادی. پس از آن یک دوره تحت کنترل رومیان و سپس تحت فرمان آگریپاس دوم در آمد که جنگ‌های زیادی را با رومیان انجام داد و تا سال ۱۰۰ م، موقعیت خود را حفظ نمود. با وجود رشادت جلیلیان، اما در شورشی که در زمان هادریانوس (۱۳۲-۱۳۵) رخ داد هیچ گونه اطلاعاتی از نقش آن‌ها در واقعه در دست نیست.(International Standard Bible EncyclopediaT. ibid) در آغاز سلطنت رومیان سافوریه (Cafuriyeh) که در سه مایلی ناصره قرار دارد، نقش مرکزی یافت. در این زمان
هیرودیس آنتیپاس در ساحل غربی دریای جلیل شهری جدید بنا نمود و آن را طبریه (Tiberias) نام نهاد. پس از سقوط اورشلیم، جلیل که تا چندی پیش به تحقیر و خواری ملاحظه می‌شد، مرکز آموزه‌های یهودی گشت و مقر اصلی این فعالیت طبریه قرار گرفت، جایی که نگارش «کتاب میشنا» شروع شد و
تلمود اورشلیم تالیف شد. بدین ترتیب جلیل در این زمان به مرکزی ملی مذهبی تبدیل شد.(International Standard Bible Encyclopedia, ibid)
منطقه جلیله احتمالا در طول حداقل ۳۰ سال از عمر حضرت عیسی (علیه‌السلام) محل سکونت و خانه وی بوده است. سه انجیل اول از عهد جدید به طور عمده فعالیت‌های عیسی و تبلیغ او را در این استان، به ویژه در شهرهای ناصره و کفرناحوم (Capernaum) گزارش می‌دهند. شهرستان جلیل در فلسطین همچنین به عنوان مکانی که در آن عیسی مسیح (علیه‌السلام) یک مرد
نابینا را شفا داد مورد اشاره قرار گرفته است.(American Tract society Bible Dictionary, ibid)
شهر جلیل صحنه وقوع بسیاری از حوادث در تاریخ یهودیان می‌باشد. این مطلب بسیار برای جلیل با اهمیت است که بنا به گزارش کتاب مقدس و منابع مسیحیان از میان سی و دو مثال که حضرت عیسی استفاده نمود، نوزده مورد در جلیل ارائه شد. و همینطور از میان سی و سه معجزه که برای او نقل شده بیست و پنج مورد در این منطقه صورت گرفته است. معجزه اول در مجلس عروسی در
قانا، یکی از قسمت‌های جلیل، و معجزه آخر پس از
مصلوب شدن و قیام عیسی در سواحل دریای جلیل رخ داد. موعظه روی کوه عیسی مسیح نیز در جلیل بود، و نیز سخن و خطابه عیسی مسیح راجع به (نان زندگی)، (پاکی)، (
بخشش) و (
تواضع) در همین مکان صورت گرفته است. عیسی مسیح اولین شاگردان خود را در جلیل به سوی خود فراخواند.(Easton Bible Dictionary، Galilee.)
وقتی که سنهدرین به دنبال یافتن بهانه‌ای برای محکوم کردن عیسی مسیح بود
نیقودیموس (Nicodemus) برای عیسی میانجی‌گری نمود. اما یهویان به وی گفتند: (آیا تو هم جلیلی هستی؟ هیچ نبی از جلیل برنخواهد خواست!) البته این سخن آنان اشتباه و براساس قومی گرایی خرافی آن‌ها بود و نیز از لحاظ تاریخی مورد نقض داشت و حداقل دو پیامبر از جلیل برخواسته‌اند، یکی
حضرت الیاس (Elijah of Thisbe) و دیگری
حضرت یونس، (Jonah of Gath-hepher.) شاید
حضرت یوشع (Hosea) و
ناحوم (Nahum as mentioned in hebrew bible) را هم بتوان جلیلی دانست.(Easton Bible Dictionary, Galilee)
پس از آنکه عرب‌ها کنترل منطقه را در سال ۶۳۸ م، در اختیار گرفتند، این منطقه بخشی از خاک اردن شد. شهرهای اصلی آن عبارت بودند از طبریه، (Tiberias) که مرکز منطقه بود؛ قانا، (Qadas) بیسان، (Baysan) عکا،(Acre) سافوریه و کابل.
در قرن دهم دولت فاطمیون این منطقه را فتح کردند. در همین دوران بود که فرقه دروزی‌ها در زمان حکومت خلیفه فاطمی الحکیم در این منطقه در داخل و شمال جلیله شکل گرفت. قسمت شرق جلیله، با این حال، در طول تاریخ اکثریت یهودی خود را حفظ کرده است.
جمعیت یهودی جلیله پس از اخراج آن‌ها از
اسپانیا و استقبال از طرف ا
مپراتوری عثمانی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است. این جامعه برای مدت‌ها یک مرکز بین‌المللی پارچه بافی و تولید بود، و همچنین به عنوان یک سایت کلیدی برای یادگیری یهودیت به شمار می‌آمد. امروز این منطقه به عنوان یکی از چهار شهر مقدس یهودیت باقی مانده است و مرکزی برای کابالا.
در اواسط قرن هجدهم، جلیل در مبارزه بین رهبر بادیه نشینان
ظهیر العمر (Dhaher al-Omar) و حاکمان عثمانی که پایتخت آن‌ها
دمشق بود گرفتار شد. العمر در جلیل به مدت ۲۵ سال حکمرانی کرد تا حاکم عثمانی جزار پاشا (Jezzar Pasha) آن را در سال ۱۷۷۵م، فتح کرد. در سال ۱۸۳۱م، جلیل، که بخشی از عثمانی بود، از دست عثمانی به ابراهیم پاشا در
مصر افتاد و تا سال ۱۸۴۰م، به همین حال باقی ماند. در طی این مدت زد و خورد‌های بسیاری رخ داد مانند: درگیری سال ۱۸۳۴م، و همچنین در سال ۱۸۳۴م، و ۱۸۳۷م، زلزله بزرگی، بسیاری از شهرهای جلیل را در برگرفت، و منجر به
مرگ تعداد زیادی از مردم شد. در اوایل قرن بیستم، مسیحیان عرب، اعراب مسلمان، دروزی‌ها و یهودیان در جلیل سکونت داشتند، در حالی که اقلیت‌های عثمانی نیز در بعضی مناطق یافت می‌شدند. جمعیت یهودیان منطقه پس از مهاجرت
صهیونیست‌ها افزایش یافته است.
پس از جنگ ۱۹۴۸م، اعراب و اسرائیل، تقریبا کل جلیل تحت کنترل اسرائیل درآمد. بخش زیادی از جمعیت فرار کردند یا مجبور شدند منطقه را ترک کنند، در حالی که روستاهای زیادی از سکنه خالی ماندند. به هر حال جامعه بزرگ عرب اسرائیل با توجه به روابط حسنه‌ای که با دروزی‌ها داشتند داخل جلیله و نزدیکی شهرستان‌های ناصره، عکا، و شفا باقی ماندند.
مزارع اطراف دریای جلیله بعضی از مواقع توسط توپخانه
ارتش سوریه مورد اصابت قرار می‌گرفت تا زمانی که اسرائیل در سال ۱۹۶۷م، در طی جنگ شش روزه
بلندی‌های جولان را دست گرفت. اسرائیل عملیاتی را در سال ۱۹۷۹م، و عملیات (صلح برای جلیل) را در سال ۱۹۸۲م، با اهداف اعلام شده که عبارت بودند از (از بین بردن زیرساخت‌های سازمان آزادی‌بخش فلسطین در
لبنان و حفاظت از شهروندان جلیل) آغاز نمود. اسرائیل بسیاری از نواحی جنوب لبنان را تا سال ۱۹۸۵م، به اشغال خود درآورده بود. تا سال ۲۰۰۰م،
حزب الله و
جنبش امل، همچنان به مبارزه با نیروهای اسرائیل ادامه دادند. در ماه مه سال ۲۰۰۰م، نخست‌وزیر اسرائیل،
ایهود باراک، (Ehud Barak) سربازان نیروهای اسرائیل را از جنوب لبنان عقب کشید. با این حال، درگیری‌های بین حزب الله و اسرائیل در امتداد مرز ادامه دارد.
امروز جلیله یک جمعیت بزرگ از عرب‌ها را در خود جای داده است، درکنار جمعیت نسبتا بزرگی از دروزی‌ها. بخش مرکزی شهرستان جلیل همچنین به عنوان "قلب جلیل" از طرف مرزهای این کشور با لبنان تا لبه شمالی دره جزریل ادامه دارد که شامل شهرهای ناصره، ساخنین، شاگور می‌باشد. استان کفر کانا (Kafr Kana) در حال حاضر دارای ۷۵ درصد جمعیت عرب می‌باشد و بیشتر جمعیت یهودی آن در شهرهای کوچک روی تپه‌ها زندگی می‌کنند مانند شهر کارمیل. در همین حال جلیل شرقی، دره رود اردن و منطقه اطراف دریای جلیله تقریبا ۱۰۰ درصد یهودی می‌باشند. بخش جنوبی جلیل، از جمله دره جزریل، و منطقه گیلبوآ نیز تقریبا ۱۰۰ درصد یهودی هستند، و تنها شامل چند روستای کوچک عرب در نزدیکی مرز غربی می‌باشد. جلیل غربی نیز در حدود ۸۰ درصد دارای جمعیت یهودی است. منطقه‌ای که به طور مستقیم همجوار با مرز لبنان و در ناحیه شمال غرب قرار دارد نیز تقریبا یهودی است. در چند دهه اخیر، آژانس یهودی تلاش کرده است تا جمعیت یهودیان را در این منطقه افزایش دهد. در حالی که جمعیت غیر یهودیان نیز افزایش یافته است. در سال ۲۰۰۶م، از ۱.۲۰۰.۰۰۰ ساکن در منطقه جلیل ۵۳. ۱ درصد از اقلیت‌های مختلف بوده‌اند، در حالی که تنها ۴۶. ۹ درصد یهودی بودند. امروزه بزرگترین شهرهای این منطقه عبارتند از عکا، ناصری، کارمیل، شاگور، و طبریه. شهر بندری حیفا نیز به عنوان یک مرکز تجاری برای کل منطقه به حساب می‌آید.
اندکی پیش از برانگیخته شدن حضرت عیسی مسیح (علیه‌السّلام)،
حضرت یحیی بن زکریا (علیه‌السّلام)، پیامبر جوان و پرآوازه بنی‌اسرائیل در سرزمین یهودیه قیام کرد و به
موعظه مردم پرداخت. این پیامبر به مردم می‌گفت:
توبه کنید، زیرا ملکوت آسمان نزدیک است.
از دیدگاه بنی اسرائیل، ملکوت آسمان گونه‌ای
حکومت الهی بود؛ که آرمان مقدس آنان به‌شمار می‌رفت. به همین دلیل به گفته اناجیل در موارد مختلف یحیای تعمید دهنده در دعوت خود موفقیت چشمگیری به دست آورد و تاثیر عمیقی بر مردم گذاشت؛ به طوری که همه طبقات اجتماعی، گروه گروه نزد او می‌آمدند و توبه می‌کردند و وی آنان را
غسل تعمید می‌داد. اندک اندک حضرت یحیی (علیه‌السّلام) با
هیرودیس تیتراخ، پادشاه فاسد و ستمگر ایالت جلیل به مخالفت برخاست و پس از چندی به فرمان وی سر او را در زندان بریدند.
هنگامی‌که حضرت عیسی (علیه‌السّلام) خبر دستگیری حضرت یحیی (علیه‌السّلام) را شنید، شهر خود ناصره در جلیل را ترک کرد و به شهر کفرناحوم در کنار دریاچه جلیل آمد.
حضرت عیسی (علیه‌السّلام) دنباله کار حضرت یحیی (علیه‌السّلام) را گرفت و به مژده فرارسیدن ملکوت
خداوند آغاز کرد. وی
ارشاد و رهبری مؤمنان و شاگردان را برعهده گرفت و در
کنیسه‌های نواحی مجاور به ایراد موعظه پرداخت.
لوقا می‌گوید: به جلیل برگشت و در کنیسه‌ها به موعظه پرداخت: روح خداوند بر من است، زیرا که مرا مسح کرد تا
فقیران را بشارت دهم و مرا فرستاد تا شکسته دلان را شفا بخشم و
اسیران را به رستگاری و کوران را به بینایی موعظه کنم و تا کوبیدگان را آزاد سازم.
متن اصلی انجیل اذعان می‌دارد نبی موعود از جلیل نخواهد آمد و چون مسیح از جلیل برخاست پس او نبی موعود نبود. عالمان یهودیان می‌گویند که بر اساس کتاب مقدس، نبی موعود از جلیل نخواهد بود. یعنی در اعتقاد عالمان یهود در زمان عیسی (علیه‌السّلام) چنین چیزی وجود داشته است و در انجیل ثبت شده است. عیسی از جلیل مبعوث شده است و برخاسته است و وطن خود را ناصره، شهری از شهرهای جلیل می‌داند.
این‌که عیسی از ناصره در استان جلیل می‌باشد در موارد مختلفی از
عهد جدید ذکر شده است. آن گروه گفتند: «این است عیسی نبی از ناصره جلیل.»
در جای دیگری از عهد جدید نیز آمده است: " به ناصره جایی که پرورش یافته بود، رسید و به‌حسب دستور خود در روز سبت به کنیسه درآمده، برای
تلاوت برخاست.
پس عیسی پرورش یافته ناصره بود و وطن خود را ناصره، شهری از شهرهای جلیل می‌دانست. همچنین می‌توان به قسمت‌هایی از کتاب مقدس برای این‌که آغاز رسالت عیسی از جلیل بوده استناد جست و چون عیسی شنید که یحیی گرفتار شده است، به جلیل روانه شد، و ناصره را ترک کرده، آمد و به کفرناحوم به کناره دریا در حدود زبولون و نفتالین ساکن شد. تا تمام گردد آنچه به زبان اشعیای نبی گفته شده بود که زمین زبولون و زمین نفتالین، راه دریا آن طرف اردن، جلیل امت‌ها قومی که در ظلمت ساکن بودند، نوری عظیم دیدند و برنشینندگان دیار موت وسایه آن نوری تابید.
همچنین آمده است: «از آن هنگام عیسی به موعظه شروع کرد و گفت: توبه کنید زیرا ملکوت آسمان نزدیک است.»
بخارایی، محمد، سایت پژوهه، برگرفته از مقاله (جلیل)، تاریخ بازیابی:۱۴۰۱/۰۲/۱۲
