جامعة الأصول‌ (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

«جامعة الاصول»، تالیف علامه، مولی محمد مهدی بن ابی ذر نراقی (م ۱۲۰۹ ق)، به زبان عربی است.
در این کتاب، اصول عملیه ی برائت و استصحاب و اصول لفظی مثل اصالة الحقیقة و نظایر آن و قواعد فقهی مثل اصالة الطهارة و اصولی که در ذیل آنها وجود دارد، مورد بررسی واقع شده است.این کتاب، در شوال المکرم سال ۱۱۸۰ ق، پایان یافته است.

---

کتاب، مشتمل بر یک خطبه، یک مدخل، ۱۲ فصل و یک خاتمه است.

---

محقق نراقی، در مدخل، اصطلاح «اصل» را قابل اطلاق بر ۱۹ چیز می‌داند که پاره‌ای از آنها عبارتند از: دلیل، قاعده، حالت راجحه، اصل برائت به معنای نفی حرمت و...
وی، در فصول دوازده گانه، به بررسی این امور می‌پردازد: اصل برائت به معنای اصل اباحه، اصل برائت به معنای اصالة عدم وجوب و استحباب، حکم شبهه در طریق حکم، استصحاب حال عقل ، استصحاب حال شرع ، اصالة عدم تقدم حادث ، اصل تمسک به عدم دلیل، اصل اخذ به اقل در صورت نبودن دلیل بر اکثر، اصالة الحقیقة در کلام ، اصل نفی تخصیص و تقیید و نسخ و اشتراط، اصالت طهارت در همه اشیا و پاره‌ای از اصولی که در میان علما متداول است، ولی این اصول، داخل در اصول یاد شده می‌باشند، مثل اصل عدم بلوغ آب به حد کر، اصل کفایت نکردن هیچ واجب و مستحبی از دیگری، اصل صحت در تصرفات مسلمان و...
مؤلف، در این کتاب، نظریات بزرگانی همچون سید مرتضی در الذریعة ، محقق در معتبر، علامه حلی در مبادی الاصول ، شهید در الذکری و القواعد و الفوائد ، شیخ طبرسی در احتجاج و دیگران را ذکر و بررسی نموده است و به تحلیل و بررسی تفصیلی نظریات شهید ثانی در تمهید القواعد ، فاضل توتی در الوافیة ، ملا محسن فیض کاشانی در الوافی ، شیخ حر عاملی در الفوائد الطوسیة ، محقق خوانساری در شرح الدروس و محدث استرآبادی در الفوائد المدنیة و صاحب الذخیرة پرداخته است.

---