• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تَیْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





تَیْر (به فتح تاء و سکون یاء) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای بزرگ شدن و بلند شدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص آفرینش عالم هستی و پیشوایان گمراه، از این واژه استفاده نموده است.
این واژه سه بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.



تَیْر (به فتح تاء و سکون یاء) به معنای بزرگ شدن و بلند شدن آمده است.
همچنین در لغت آمده است: «تارَ البحر تَيَرَاناً: تَعاظَمَت امواجهُ‌ وَ هاجَ.»
«تیّار» موج دریا را گویند که متلاطم است.


مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - تَيّارُهُ - خطبه ۱ (خلقت عالم)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با خلقت عالم فرموده است:
«فأَجازَ فيها مَاءً مُتَلاطِماً تَيّارُهُ، مُتَراكِماً زَخّارُهُ.»
«در آن آبى كه امواج متلاطم آن روى هم مى‌غلتيد، جارى ساخت و آن را بر پشت بادى شديد و طوفانى كوبنده حمل نمود.»

۲.۲ - كَالتَّيّارِ - خطبه ۱۴۴ (پیشوای ضلالت)

امام (علیه‌السلام) درباره پیشوای ضلالت می‌فرماید:
«ثُمَّ أَقْبَلَ مُزْبِداً كَالتَّيّارِ لا يُبالي ما غَرَّقَ.»
«سپس کف بر دهان رو کرد، مانند موجی که از آن‌چه غرق می‌کند باکی ندارد.»

۲.۳ - تَيّارِهِ - خطبه ۹۰ (زمین)

همچنین آن حضرت (علیه‌السلام) در خطبه ۹۰، فرموده‌اند:
«وَ سَكَنَتِ الاَْرْضُ مَدْحُوَّةً في لُجَّةِ تَيّارِهِ
«زمین ساكن و آرام شد و همچون اسب افسار شده، اسير و رام گرديد.» «یعنی در دریای مواجّ آن.»



این واژه سه بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۳۴.    
۲. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۳۱۰.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸-۲۹، خطبه ۱.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۰-۱۱، خطبه ۱.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۰، خطبه ۱.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵، خطبه۱.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۹.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۹۸-۲۹۹.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۱۳۱-۱۳۹.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۷۳-۳۷۵.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۸۳.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۱۰، خطبه ۱۴۴.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۳۷، خطبه ۱۴۰.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۰۱، خطبه ۱۴۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۴.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴۹.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۵۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۶۲۰.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۳۹.    
۲۰. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج، ص۸۹.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۹۷، خطبه ۹۰.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۷۳، خطبه ۸۹.    
۲۳. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۳۲، خطبه ۹۱.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۹، خطبه۹۱.    
۲۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۱.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۹.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۴۲.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۱-۱۲.    
۲۹. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۴۴۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تیر»، ص۱۷۹.    






جعبه ابزار