تولی (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَوَلّی (به فتح تاء و واو و کسر لام مشدده) از
واژگان قرآن کریم به معنای اعراض و دوست اخذ کردن و سرپرست آید.
تَوَلّی از
باب تفعل به معنای اعراض و دوست اخذ کردن و سرپرست آید.
(فَمَنْ تَوَلَّی بَعْدَ ذلِکَ فَاُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ) «هر که پس از اخذ میثاق، از قبول حق اعراض کند آنها فاسقانند.»
(کُتِبَ عَلَیْهِ اَنَّهُ مَنْ تَوَلَّاهُ فَاَنَّهُ یُضِلُّهُ) «بر
شیطان حتمی است هر که او را دوست بدارد اضلالش می‌کند.»
(وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَاِنَّهُ مِنْهُمْ) «هر که از شما آنها را دوست اخذ کند از آنهاست.»
(فَهَلْ عَسَیْتُمْ اِنْ تَوَلَّیْتُمْ اَنْ تُفْسِدُوا فِی الْاَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا اَرْحامَکُمْ) «آیا امید است از شما در صورت اعراض از امر خدا و امر
جهاد، اینکه در زمین فساد کنید و
قطع رحم نمائید.»
ظاهرا
تولّی در آیه به معنای اعراض است. یعنی در صورت اعراض از جهاد و ماندن در شهر جز این نخواهید کرد. به قولی مراد از آن حکومت و سرپرستی است یعنی شاید شما اگر به
حکومت رسیدید... .
در آیه
(وَ اِذا تَوَلَّی سَعی فِی الْاَرْضِ لِیُفْسِدَ فِیها وَ یُهْلِکَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ) ((نشانه آن، اين است كه) هنگامى كه روى برمى‌گردانند (و از نزد تو خارج مى‌شوند)، در راه فساد در زمين، كوشش مى‌كنند، و زراعتها و چهارپايان را نابود مى‌سازند.)
ظاهرا مراد حکومت و سرپرستی است و احتمال دارد که به معنای اعراض باشد.
(وَ مَنْ یُشاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَیَّنَ لَهُ الْهُدی وَ یَتَّبِعْ غَیْرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ نُوَلِّهِ ما تَوَلَّی وَ نُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِیراً) «هر که بعد از روشن شدن
هدایت با رسول خدا مخالفت کند و از غیر طریق مؤمنین پیروی نماید تا از حق اعراض می‌کند باعراض وادارش می‌کنیم و او را به
جهنم وارد می‌نمائیم، آن بد جایگاهی است.»
ظاهرا آیه در مضمون
(ثُمَّ انْصَرَفُوا صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ) (سپس منصرف مى‌شوند (و بيرون مى‌روند)؛
خداوند دلهايشان را (از حق) منصرف ساخته؛)
است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «تولی»، ج۷، ص۲۴۶.
