توریه یوسف (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مفسران در باره کلام (انکم لسـرقون)
حضرت یوسف بر این باورند که این کلام از روی توریه بوده است.
رفتار
توریه آمیز
یوسف علیه‌السّلام با برادرانش، نشات گرفته از
تدبیر الهی برای نگهداشتن برادرش بود.
ولما دخلوا علی
یوسف ءاوی الیه اخاه قال انی انا اخوک فلا تبتـئس بما کانوا یعملون• فلما جهزهم بجهازهم جعل السقایة فی رحل اخیه ثم اذن مؤذن ایتها العیر انکم لسـرقون• فبدا باوعیتهم قبل وعاء اخیه ثم استخرجها من وعاء اخیه کذلک کدنا
لیوسف ما کان لیاخذ اخاه فی دین الملک الا ان یشـاء الله نرفع درجـت من نشـاء وفوق کل ذی علم علیم.
هنگامی که (برادران) بر
یوسف وارد شدند، برادرش را نزد خود جای داد و گفت: «من برادر تو هستم، از آنچه آنها انجام می‌دادند،
غمگین و ناراحت نباش! » و هنگامی که (مامور
یوسف) بارهای آنها را بست، ظرف آبخوری پادشاه را در بار برادرش گذاشت سپس کسی صدا زد «ای اهل قافله، شما دزد هستید! » • در این هنگام، (
یوسف) قبل از بار برادرش، به کاوش بارهای آنها پرداخت سپس آن را از بار برادرش بیرون آورد این گونه راه چاره را به
یوسف یاد دادیم! او هرگز نمی‌توانست برادرش را مطابق آیین پادشاه (مصر) بگیرد، مگر آنکه خدا بخواهد! درجات هر کس را بخواهیم بالا می‌بریم و برتر از هر صاحب علمی، عالمی است!
آیا
جائز بود بی گناهی را
متهم به
سرقت کنند، اتهامی که آثار شومش دامان بقیه برادران را هم کم و بیش می‌گرفت؟
پاسخ این
سؤال را نیز می‌توان از اینجا یافت که این امر با توافق خود
بنیامین بوده است چرا که
یوسف قبلا خود را به او معرفی کرده بود، و او می‌دانست که این نقشه برای نگهداری او چیده شده است، و اما نسبت به برادران، تهمتی وارد نمی‌شد، تنها ایجاد نگرانی و ناراحتی می‌کرد، که آن نیز در مورد یک آزمون مهم، مانعی نداشت.
آیا نسبت
سرقت آنهم به صورت کلی و همگانی با جمله انکم لسارقون (شما سارق هستید) دروغ نبود؟ مجوز این
دروغ و
تهمت چه بوده است؟
پاسخ این
سؤال نیز با تحلیل زیر روشن می‌شود که: اولا: معلوم نیست که گوینده این سخن چه کسانی بودند، همین اندازه در
قرآن می‌خوانیم قالوا (گفتند) ممکن است گویندگان این سخن جمعی از
کارگزاران یوسف باشند که وقتی که پیمانه مخصوص را نیافتند
یقین پیدا کردند که یکی از کاروانیان کنعان آن را ربوده است، و معمول است که اگر چیزی در میان گروهی که متشکل هستند ربوده شود و رباینده اصلی شناخته نشود، همه را مخاطب می‌سازند و می‌گویند شما این کار را کردید، یعنی یکی از شما یا جمعی از شما.
ثانیا: طرف اصلی سخن که"
بنیامین" بود به این نسبت راضی بود چرا که این نقشه ظاهرا او را
متهم به سرقت می‌کرد اما در واقع، مقدمه‌ای بود برای ماندن او نزد برادرش
یوسف.
و اینکه همه آنها در مظان
اتهام واقع شدند، موضوع زودگذری بود که به مجرد بازرسی بارهای برادران
یوسف بر طرف گردید، و طرف اصلی دعوا (بنیامین) شناخته شد.
بعضی نیز گفته‌اند منظور از سرقت، که در اینجا به آنها نسبت داده شد، مربوط به گذشته و سرقت کردن
یوسف را از پدرش
یعقوب بوسیله برادران بوده است اما این در صورتی است که این نسبت به وسیله
یوسف به آنها داده شده باشد چرا که او از سابقه امر آگاهی داشت و شاید جمله بعد اشاره‌ای به آن داشته باشد چرا که ماموران
یوسف نگفتند شما پیمانه ملک را دزدیده‌اید بلکه گفتند:
نفقد صواع الملک: " ما
پیمانه ملک را نمی‌یابیم" (ولی پاسخ اول صحیحتر به نظر می‌رسد).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «توریه موسی (قرآن)»
