تذروی ابهری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَذَرْویِ اَبْهَری، از شاعران پارسیگوی شبه قارۀ هند در
سده ۱۰ق/۱۶م میباشد.
موطن اصلی او
ابهر است، ولی گروهی وی را از
قزوین میدانند.
تذروی از بستگان
مولانا نرگسی ابهری (د ۹۳۸ق/۱۵۳۲م)، محتسب
هرات بود.
وی در جوانی به سیاحت روی آورد. نخست به
عثمانی سفر کرد و در آنجا به خدمت سلطان عثمانی رسید و در پناه خواندگار و فرزندان وی، مدتی روزگار گذراند
سپس در دورۀ فرمانروایی
بیرامخان (د ۹۶۸ق/۱۵۶۱م)، از پیشکاران اوایل حکومت اکبرشاه، از عثمانی به
هند رفت و از مقربان
درگاه وی شد.
تذروی در
جنگ دامن کوه، به دست شمسالدین، خان اعظم اتکه، اسیر شد و مدتی بعد آزاد گردید و مورد توجه خاص و عنایات او قرار گرفت.
تذروی در سرودن
غزل و
مثنوی تبحر داشت.
وی دیوانی داشته که ظاهراً مفقود شده است
از او دو مثنوی باقی است: یکی به نام «حسن یوسف» که تذروی آن را به نام سامی یوسف
محمدخان، پسرخان اعظم اتکه سروده
و دیگری، مثنوی در جواب «ده نامۀ» ابن عماد (د ۸۰۰ق/ ۱۳۹۸م) است که آن را به نام اعظمخان گوگلتاش، سروده است.
تذروی در
جمادیالاول ۹۷۵/ نوامبر ۱۵۶۷ به دست گروهی از دزدان کشته شد. وی را در خانهاش در
آگره به خاک سپردند.
(۱) آذر بیگدلی، لطفعلی، آتشکده، به کوشش جعفر شهیدی، تهران، ۱۳۳۷ش.
(۲) احمدعلی هاشمی سندیلوی، مخزن الغرائب، به کوشش محمدباقر، لاهور، ۱۹۶۸م.
(۳) رازی، امیناحمد، هفت اقلیم، به کوشش جواد فاضل، تهران، ۱۳۴۰ش.
(۴) شفیق، لچهمی نراین، شام غریبان، به کوشش محمداکبرالدین صدیقی، کراچی، ۱۹۷۷م.
(۵) گلچین معانی، احمد، کاروان هند، تهران، ۱۳۶۹ش.
(۶) گوپاموی، محمدقدرتالله، نتایج الافکار، بمبئی، ۱۳۳۶ش.
(۷) نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی، تهران، ۱۳۴۴ش.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «تذروی ابهری»، شماره۵۸۳۷.