تحریم ذبائح اهل الکتاب (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
كتاب تحريم ذبائح أهل الكتاب از تأليفات
شیخ مفید ، محمد بن محمد بن نعمان، از چهره‌هاى برجستۀ علما و فقهاى
شیعه در قرن چهارم و نيمۀ نخست قرن پنجم هجرى است. شيخ مفيد در اين كتاب به بررسى
حرمت گوشت حيواناتى كه به وسيلۀ
اهل کتاب سر بريده شوند پرداخته است.
شیخ مفید از چهره‌هاى بسيار درخشان شيعه در جهان
اسلام مى باشد. او هم متكلم است و هم
فقیه .
ابن ندیم در فن دوم از مقالۀ پنجم«
الفهرست » كه در بارۀ متكلمان شيعه بحث مى‌كند، از او به عنوان«
ابن المعلم » ياد كرده و او را ستايش مى‌نمايد. كتاب معروف او در
فقه نيز«
المقنعة » است.
ابو یعلی جعفری كه داماد مفيد بوده است، مى‌گويد: « مفيد شبها مختصرى مى‌خوابيد و بقيه شب را به
نماز يا مطالعه يا تدريس يا تلاوت
قرآن مجيد مى‌گذرانيد.»
موضوع کتاب فقه و
احکام شرعی است، شيخ مفيد در اين كتاب به بررسى حرمت گوشت حيواناتى كه به وسيلۀ اهل كتاب سر بريده شوند پرداخته است.
قرن پنجم هجرى يكى از دوران‌هاى اوج و شكوفايى دولت‌هاى اسلامى در ممالك جهان به شمار مى‌آيد. در اين دوران، سرزمين‌هاى اسلامى رو به گسترش بود و سرزمين‌هاى جديد يكى پس از ديگرى فتح مى‌گشت. يكى از ويژگيهاى اين دوران روى آوردن جمعيت‌هاى فراوان مسيحى و يهودى- كه از اهل كتاب به شمار مى‌آمدند- به درون ممالك اسلامى و زندگى مشترك با مسلمانان بود و استفاده از گوشت حيواناتى كه اهل كتاب
ذبح مى‌كردند يكى از مسائل مورد نياز در اين دوران گرديد.
شیخ مفید با تحقيقى عميق، در اين كتاب به بررسى اين مسئله پرداخته و حرمت اين گوشت‌ها را از ديدگاه
اسلام اثبات كرده است.
شيخ مفيد، اين كتاب را به سبك
فقه استدلالى نگاشته و در آن به نظريات ديگران نيز اشاره دارد. وى در اين كتاب به آيات قرآن، روايات،
اجماع و
حکم عقل
استناد مى‌كند; ولى عمده دليل وى روايات
اهل بیت علیهم السلام مى‌باشد.
مسئله حليت يا حرمت ذبائح اهل كتاب از قديمى‌ترين مسائل اسلامى به شمار مى‌آيد، زيرا مسلمانان از همان سال‌هاى نخست شكوفايى اسلام، با اهل كتاب روبرو بوده و با آنها معاشرت داشته‌اند. اكثر علماى تسنن و حكومت‌هاى ستمگرى كه بعدها بر مسلمانان حكومت مى‌كردند قائل به حليت ذبائح آنها بودند به استثناى معدودى از علماى اوليه
اهل تسنن . در مقابل، اكثر علماى شيعه قائل به حرمت آن بوده‌اند. در اين باره روايات فراوانى از
ائمه علیهم السلام به دست ما رسيده كه بخش عمده‌اى از آنها دلالت بر حرمت دارد. البته بخش ديگرى از روايات نيز دلالت بر حليت دارد كه علماى شيعه آنها را حمل بر
تقیه كرده‌اند.
۱- كتاب حاضر يكى از كتاب‌هاى فقهى شيخ مفيد است كه به شيوۀ فقه مقارن نگاشته شده و در آن به نظريات مخالفين و ادله آنها و جواب آن با استناد به
قرآن و اصول ثابت فقهى، پرداخته شده.
۲- شيخ مفيد در اين كتاب گاهى از شيوه‌هاى فقهى علماى اهل تسنن در پاسخ‌گويى به آنها استفاده كرده; اگر چه خود به آن شيوه‌ها ملتزم نبوده است.
۳- در اين كتاب بيش از ده روايت معتبر از ائمه عليهم السلام در حرمت كشتارهاى اهل كتاب آمده كه شيخ صحت و
اعتبار آنها را اعلام داشته است.
۱- نسخه‌اى در كتابخانه حضرت آيت الله نجفى مرعشى
قم .
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
