بَلاء (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَلاء (به فتح باء) (به فتح باء و سکون لام)، یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای
اختبار،
امتحان و آزمودن، کهنه و فرسوده‌شدن می‌باشد.
حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه با یکی از ویژگی‌های
اهل بیت (علیهم‌السّلام)، امتحان و
آزمایش الهی، از این واژه استفاده نموده است.
بلو با واو به معنى اختيار و امتحان است.
«
بَلاهُ بَلوا وَ بَلاء: جَرّبَه وَ اختبره.»
و «بلى» با ياء به معنى كهنه شدن ايد، گويند:
«
بَلَى الثَّوب بَلَى وَ بَلاء: خَلق.»
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
چنان‌که امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با اهل بیت (علیهم‌السّلام) فرموده است:
«أَيُّها النّاسُ، خُذوها عَنْ خاتَمِ النَّبِيّينَ (صلى‌الله‌عليه‌وآله): «إِنَّهُ يَموتُ مَنْ ماتَ مِنّا وَ لَيْسَ بِمَيِّت، وَ يَبْلَى مَنْ بَلِيَ مِنّا وَ لَيْسَ بِبال.» «مردم این
کلمه را از
رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) یاد بگیرید که فرمود آن‌که از ما اهل بیت (علیهم‌السلام) بمیرد مرده نیست و آن‌که از ما می‌پوسد، پوسیده نیست.»
ظاهرا این سخن امام (علیه‌السلام) به این آیه شریفه
اشاره دارد:
(وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلوا.) ابن میثم در این خصوص آورده است:
«اتفقّت علیه کلمة العلماء و نطقت به البراهین العقلّیة انّ اولیاء الله لا یموتون و لا یبلون و ان بلیت اجسادهم.»
امام (علیه‌السلام) درباره امتحان الهی فرموده است:
«وَ مَا ابْتَلَى اللهُ أَحَداً بِمِثْلِ الاِْمْلاَءِ لَهُ» «
خداوند هیچ کس را با
مثل مهلت دادن نیازموده است.»
همچنین در بیانی دیگر در همین خصوص فرموده است:
«مَنْ قَصَّرَ في الْعَمَلِ ابْتُلِيَ بِالْهَمِّ، وَ لا حاجَةَ لله فيمَنْ لَيْسَ لله في نَفْسِهِ وَ مالِهِ نَصيبٌ.» «هر که در عمل تقصیر کند، به غم مبتلا (که امتحان است) شود، خدا حاجتی ندارد به انکه خدا را در مال و نفس او نصیبی نیست، نه مالی در راه خدا انفاق می‌کند و نه خود را در راه خدا به
رحمت می‌اندازد.»
مواردی متعدد از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بلی»، ص۱۵۵-۱۵۶.
