• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بَدْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





بَدْر (به فتح باء و سکون دال) یکی از مفردات نهج البلاغه، منطقه‌ای بین مکّه و مدینه است.
جنگ تاریخی «بدر» در آن‌جا اتفاق افتاده است و حضرت علی (علیه‌السلام) در جریان این درگیری میان لشکر کفر و لشکر اسلام، پیروزی ایمان را معرفی نموده است.
این کلمه سه بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.



بَدْر محلّی است ما بین مکّه و مدینه که جنگ تاریخی «بدر» در ۱۷ ماه رمضان از سال دوم هجری قمری در آن‌جا واقع شد و ایمان بر کفر پیروز گردید.


مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - بَدْر - نامه ۹ (خطاب به معاویه)

امام (علیه‌السلام) در نامه‌ای به معاویه می‌نویسد: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) چون جنگ شدت می‌یافت و مردم دم فرو می‌بستند، اهل بیت خویش را جلو می‌انداخت و بوسیله‌ی آنان، یاران خویش را از شمشیر دشمن نگاه می‌داشت. چنان‌که آن حضرت فرموده است:
«فَقُتِلَ عُبَيْدَةُ بْنُ الْحَارِثِ يَوْمَ بَدْر، وَقُتِلَ حَمْزَةُ يَوْمَ أُحُد، وَقُتِلَ جعفر يَوْمَ مُؤْتَةَ.»
«عموزاده‌ام عبیدة بن حارث در بدر شهید شد و عمویم حمزه در «احد» و برادرم جعفر در «موته

۲.۲ - بَدْر - نامه ۱۰ (خطاب به معاویه)

همچنین در نامه ۱۰ به معاویه می‌نویسد: مرا به جنگ خواندی بیا مردم را کنار گذاشته، دو نفری با هم بجنگیم تا بدانی کدام یک از ما قلبش زنگ زده و بصیرتش در پرده است.
«فَأَنا أَبو حَسَن قاتِلُ جَدِّكَ وَ خالِكَ و أَخيكَ شَدْخاً يَوْمَ بَدْر، ذلكَ السَّيْفُ مَعِي.»
«من ابوالحسن هستم که جدّ مادری تو عتبه بن ربیعه و برادرت حنظله و دایی‌ات ولید بن عتبه را در روز بدر کشتم و مانند چوب خشک آن‌ها را شکستم، همان شمشیر در دست من است.»

۲.۳ - بَدْرِيَّةٌ - نامه ۲۸ (خطاب به معاویه)

همچنین در جای دیگری خطاب به معاویه می‌نویسد: نوشته‌ای که جواب من و یارانم، فقط شمشیر است؛ راستی بعد از گریه بر باطل تو، مرا بخنده (تعجب) در آوردی، کجا دیده‌ای فرزندان عبدالمطلب از دشمن عقب نشینی کنند و با شمشیر ترسانده شوند.
«قَدْ صَحِبَتْهُمْ ذُرِّيَّةٌ بَدْرِيَّةٌ، وَ سُيوفٌ هاشِمِيَّةٌ.»
«تو با آن‌ها آشنائی که فرزندان اهل بدر و شمشیرهای‌ هاشمی هستند.»


این کلمه سه بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۹۱، نامه ۹.    
۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۱، نامه ۹.    
۳. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۶۹، نامه ۹.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷۵.    
۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۱۳.    
۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۲۴.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۱۱۷.    
۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۳۲۵.    
۹. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۴۷.    
۱۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۹۴، نامه ۱۰.    
۱۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۳، نامه ۱۰.    
۱۲. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۷۰، نامه ۱۰.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷۷.    
۱۴. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۳۳.    
۱۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۳۹.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۱۴۵.    
۱۷. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۵۳.    
۱۸. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۸۲.    
۱۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۲۶، نامه ۲۸.    
۲۰. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۴۰، نامه ۲۸.    
۲۱. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۸۹، نامه ۲۸.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۰۹، نامه ۲۸.    
۲۳. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۵۱.    
۲۴. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۶۸.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۴۳۴.    
۲۶. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۸۵.    
۲۷. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۸۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بدر»، ص۱۱۷-۱۱۸.    






جعبه ابزار