بنی‌امیه از بدر تا فتح مکه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پس از
غزوه بدر (
سال دوم) روابط
پیامبر با
بنی امیه وارد مرحله‌ای جدید شد.
با توجه به اینکه در این نبرد بزرگانی از
بنی مخزوم و
بنی عبد شمس و دیگر قبایل
قریش کشته شدند، فضای مناسبی در اختیار
ابوسفیان قرار گرفت تا افزون بر رهبری بنی امیه از نفوذ خود در رهبری قریش بهره برد،
به ویژه آنکه نقش فرماندهی سپاه (
قیادت) به ابوسفیان به
ارث رسیده بود، از این رو وی در این دوره در جنگهای بزرگی چون
احد و
احزاب سپاه قریش را فرماندهی می‌کرد. افزون بر اینها او اقدامهای دیگری بر ضد رسول خدا داشت؛ از جمله طرح
ترور آن حضرت (پس از
غزوه بنی نضیر در سال چهارم) که به نتیجه نرسید.
منابع نخستین با ارائه چنین تصویری از این دوره، کمتر به جزئیات پرداخته، از دیگر اعضای بنی امیه یا همپیمانانشان اخباری ارائه نمی‌کنند.
ابوسفیان در
غزوه احد (سال سوم) فرماندهی سپاه قریش رابر عهده داشت. پسرش معاویه مدعی به
شهادت رساندن
حمزه سیدالشهدا بود.
نیز معاویة بن مغیرة بن ابی العاص اموی
جسد حمزه را
مُثْله کرد.
پس از ناکامی
نبرد احزاب (سال پنجم) به فرماندهی ابوسفیان،
صلحی میان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و قریش در سال ششم، برقرار شد که ابوسفیان در آن نقشی آشکار داشت.
با پیمان شکنی قریش و تلاشهای بی ثمر سرکرده آنان (ابوسفیان) برای تجدید
پیمان، زمینه‌های
فتح مکه فراهم و سرانجام آن
شهر در سال هشتم گشوده شد.
در جریان فتح مکه (سال هشتم) رسول خدا با توجه به جایگاه ابوسفیان منزل او را از مکانهای پناهندگی مردم اعلام کرد.
رسول خدا پس از فتح مکه، گذشت فراوانی نسبت به
بنی امیه و دیگر دشمنان نشان داد و با فرمان
عفو عمومی، قریش از جمله بنی امیه را «طُلَقاء» (آزاد شدگان) نامید
و بدین ترتیب با گذشت ۲۱ سال از
بعثت آن حضرت، و عناد و دشمنی بنی امیه با رسول خدا، آنان با وی
بیعت کرده،
مسلمان شدند.
آنان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را در غزوه‌های بعدی (حُنین، طائف و تبوک) همراهی کردند، چنان که در
نبرد حُنین (سال هشتم) پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از
غنایم ویژه آن به چند تن از بزرگان اموی (ابوسفیان و دو تن از پسرانش
یزید و
معاویه،
طلیق بن سفیان و فرزندش حکیم بن طلیق
و
خالد بن اسید اموی) سهمی بخشید تا ایشان را به خویش متمایل سازد، از این رو آنان جزو «مؤلفة قلوبهم» قرار گرفتند.
در
غزوه طائف (سال هشتم) نیز سعید بن سعید اموی که همراه پیامبر بود کشته شد.
پیامبراعظم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در حالی از
دنیا رفت که چند تن از امویان را کارگزار خود قرار داده بود؛
عتاب بن اسید در مکه،
عمرو بن سعید بن عاص در وادی القری
و پسرانش ابان و
خالد بن سعید در مناطقی از
یمن یا
بحرین کارگزار بودند. ابوسفیان نیز مامور جمع آوری
خراج نجران بود.
منابع اسلامی سخنانی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره بنی امیه نقل کرده‌اند؛ از جمله آنکه آن حضرت فرمود: «ویل لبنی امیة
=وای بر بنی امیه». نیز بنا به نقلی رسول خدا آنان را از بدترین و شرورترین قبایل
عرب و دشمن‌ترین آنان نسبت به
بنی هاشم معرفی کرد.
مشخص نیست نقل قولهای یاد شده به چه دوره‌ای باز می‌گردد. چنانچه به پیش از پذیرش
اسلام ایشان مربوط باشد، حکایت از دشمنی پیشین آنان با پیامبر دارد. شاید ناظر به وضعیت آنها پس از اسلام آوردنشان نباشد، به ویژه آنکه این چنین سخنانی برخلاف رفتار پیامبر با بنی امیه پس از
فتح مکه است و می‌توانست بر دشمنی ایشان بیفزاید. احتمال آن نیز وجود دارد که این سخنان، پیشگویی پیامبرانه باشد و از اقدامهای بعدی ایشان پرده بردارد، چنان که بیشتر محدثان و مورخان به این سخن رسول خدا اشاره دارند که فرمود: «هرگاه فرزندان ابو العاص (یا بنی امیه) به تعداد ۳۰ یا ۴۰ تن برسند، سرزمینهای خدا را چون مِلْک شخصی زیر فرمان و
بندگان خدا را چاکران و دین
خدا را به دغلبازی خواهند گرفت.»
الآحاد والمثانی؛ الاتقان فی علوم القرآن؛ الاحتجاج؛ الاخبار الطوال؛ اخبار مکة و ماجاء فیها من الآثار؛ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد؛ اسباب النزول؛ الاستیعاب فی معرفة الاصحاب؛ اسدالغابة فی معرفة الصحابه؛ الاعلام؛ الاغانی؛ الامامة و السیاسه؛ الامام علی علیه‌السّلام صوت العدالة الانسانیه؛ الانساب؛ انساب الاشراف؛ بحارالانوار؛ البدء و التاریخ؛ البدایة و النهایه؛ البرهان فی تفسیر القرآن؛ پرتو اسلام؛ تاویل الآیات الباهرات؛ تاویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهره؛ تاج العروس من جواهر القاموس؛ تاریخ ابن خلدون؛ تاریخ الامم و الملوک، طبری؛ تاریخ خلیفة بن خیاط؛ تاریخ صدر اسلام؛ تاریخ العرب؛ تاریخ کمبریج؛ تاریخ مختصر الدول؛ تاریخ مدینة دمشق؛ تاریخ المدینة المنوره؛ تاریخ الیعقوبی؛ تجارب الامم؛ تجارب السلف در تاریخ؛ التفسیر الحدیث؛ تفسیر الصافی؛ تفسیر العیاشی؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر؛ تفسیر القمی؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیر کنزالدقائق و بحرالغرائب؛ تفسیر مبهمات القرآن؛ التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب؛ التکمیل والاتمام لکتاب التعریف والاعلام؛ التنبیه والاشراف؛ جامع البیان عن تاویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ الجمل والنصر لسید العترة فی حرب البصره؛ جمهرة انساب العرب؛ جمهرة النسب؛ حیاة الامام الحسین علیه‌السّلام؛ خلافت و ملوکیت؛ دائرة المعارف بستانی؛ الدرالمنثور فی التفسیر بالماثور؛ روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم؛ روض الجنان و روح الجنان؛ سبل الهدی و الرشاد؛ السیرة النبویه، ابن هشام؛ شذرات الذهب فی اخبار من ذهب؛ شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار علیهم‌السّلام؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید؛ شواهد التنزیل؛ الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیه؛ ضحی الاسلام؛ الطبقات الکبری؛ العقد الفرید؛ علوم قرآنی؛ علی و فرزندان؛ عیون الاثر فی فنون المغازی والشمائل والسیر؛ الغارات؛ الغدیر فی الکتاب والسنة والادب؛ فتوح البلدان؛ القاموس المحیط؛ قرآن در اسلام از دیدگاه تشیع؛
الکافی؛ الکامل فی التاریخ؛ کتاب
الثقات؛ کتاب الفتن؛ کتاب النسب؛ الکشاف؛ کنزالعمال فی سنن الاقوال والافعال؛ لباب النقول فی اسباب النزول؛ لسان العرب؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ المحبر؛ مروج الذهب و معادن الجوهر؛ المستدرک علی الصحیحین؛ مسند ابی یعلی الموصلی؛ مشاهیر علماء الامصار؛ المعارف؛ معالم التنزیل فی التفسیر والتاویل، بغوی؛ معجم رجال الحدیث؛ المعجم الصغیر؛ معجم قبائل العرب؛ المغازی؛ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام؛ مقدمة ابن خلدون؛ مکاتیب الرسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم؛ مناقب آل ابی طالب؛ المنتظم فی تاریخ الملوک والامم؛ المنمق فی اخبار قریش؛ موسوعة دول العالم؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ النزاع والتخاصم بین بنی امیه و بنی هاشم؛ النصائح
الکافیة لمن یتولی معاویه؛ نهایة الارب فی فنون الادب؛ نهج البلاغه؛ ینابیع الموده.
دائرةالمعارف قرآن کریم بر گرفته از مقاله «بنی امیه».
