اِجْتِباء (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِجْتِباء یا
جَبَی (به فتح جیم و باء) یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای جمع کردن و جمع نمودن به‌گونه اختیار و برگزیدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در فرمان
مالک اشتر و ... از این واژه استفاده نموده است.
اِجْتِباء یا
جَبَی (به فتح جیم و باء)
به معنای جمع کردن و جمع نمودن به‌گونه اختیار و برگزیدن، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود:«
جبایة الخراج؛ جمع کردن مالیات.»
واژه «
مجتبی» نیز به معنای جمع کننده است.
برخی از مواردی که در
نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در فرمان مالک اشتر نوشته است:
«هذَا مَا اَمَرَ بِهِ عَبْدُ اللهِ عَلِیٌ اَمیرالْمُؤْمِنِینَ، مالِکَ بْنَ الْحارِثِ الاَْشْتَرَ فی عَهْدِهِ اِلَیْهِ، حینَ وَلاَّهُ مِصْرَ: جِبْوةَ خَراجِهَا، وَ جِهادَ عَدُوِّهَا، وَ اسْتِصْلاحَ اَهْلِها، وَ عِمارَةَ بِلادِهَا»؛
«اين دستورى است كه بنده خدا على اميرمؤمنان به مالك بن حارث اشتر در فرمانش به او صادر فرموده است، و اين فرمان را هنگامى نوشت كه وى را زمامدار و والى كشور
مصر قرار داد تا ماليات‌هاى آن سرزمين را جمع‌آورى كند، با دشمنان آن كشور بجنگد، به اصلاح اهل آن همّت گمارد و به عمران و آبادى شهرها، قصبات و روستاها و قريه‌هاى آن بپردازد.».
همچنین امام (علیه‌السلام) در بیانی دیگر فرموده است:
«وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، الْـمُجْتَبَى»؛
این واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جبی»، ج۱، ص۲۰۱-۲۰۲.
