اَظفَرَکُمْ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَظفَرَکُمْ:(مِنْ بَعْدِ اَنْ اَظْفَرَکُمْ عَلَیْهِمْ) «اَظفَرَکُمْ» از مادّه
ظَفَر (به فتح ظاء و فاء) به معنای نجات و غلبه است.
جمعى از مفسران براى اين
آیه «شأن نزولى»
ذکر كرده‌اند و آن اين كه مشركان
مکه چهل نفر را در جريان حديبيه براى ضربه زدن به مسلمانان به طور مخفيانه بسيج كردند كه با هوشيارى مسلمانان توطئه آن‌ها نقش بر
آب شد، مسلمين همگى را دست‌گير كرده خدمت
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) آوردند و پيامبر آن‌ها را رها كرد. بعضى عدد آن‌ها را ۸۰ نفر نوشته‌اند كه از كوه «تنعيم» به هنگام
نماز صبح و با استفاده از تاريكى مى‌خواستند به مسلمانان يورش برند. بعضى نيز گفته‌اند در آن هنگام كه پيامبر در سايه
درخت نشسته بود تا پيمان
صلح را با نماينده
قریش تنظيم كند و
علی (علیه‌السلام) مشغول نوشتن بود، ۳۰ نفر از جوانان
مكه با اسلحه به او حمله‌ور شدند كه به طرز معجزه آسايى توطئه آن‌ها خنثى گشت و همگى دست‌گير شدند و حضرت آن‌ها را آزاد فرمود.
به موردی از کاربرد «اَظفَرَکُمْ» در قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ هُوَ الَّذي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ عَنْهُم بِبَطْنِ مَكَّةَ مِن بَعْدِ أَنْ أَظْفَرَكُمْ عَلَيْهِمْ وَ كانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلونَ بَصيرًا) «او كسى است كه
دست آن‌ها را از شما، و دست شما را از آنان در دل
مكّه كوتاه كرد، بعد از آن‌كه شما را بر آن‌ها پيروز ساخت؛ و خداوند به آن‌چه انجام مى‌دهيد بيناست.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند: ظاهرا مراد از نگهدارى دست هر يک از دو طائفه از آزار به طائفه ديگر، همان صلحى باشد كه در
حدیبیه واقع شد، چون محل آن را
بطن مكه معرفى كرده و حديبيه هم در نزديكى
مكه و
بطن آن قرار دارد، و حتى آن قدر اتصال به
مكه دارد كه بعضى گفته‌اند يكى از اراضى
مكه و از حدود
حرم آن است. و چون هر يک از اين دو طائفه دشمن‌ترين
دشمن نسبت به طائفه ديگر بودند، قريش تمامى
قدرت خود را در جمع‌آورى لشكر از داخل شهر خود و از قواى اطراف به كار برده بود، مؤمنين هم با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)
بیعت كرده بودند كه تا آخرين قطره
خون خود در برابر آنان مقاومت كنند، و رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) هم تصميم گرفته بود با آنان نبرد كند، و خداى تعالى رسول گرامى خود و مؤمنين را بر كفار پيروز كرد، براى اين‌كه مسلمانان داخل سرزمين كفار شده، و به داخل خانه آنان قدم نهاده بودند و در چنين وضعى جز
جنگ و خون‌ريزى هيچ احتمال ديگرى نمى‌رفت، اما خداى سبحان دست كفار را از مؤمنين و دست مؤمنين را از كفار بازداشت و در عين حال مؤمنين را بر آنان پيروزى بخشيد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اظفرکم»، ج۳، ص ۶۰.
